مجتبی حاجی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری گرایش برنامه ریزی مسکن، دانشگاه پیام نور واحد شهر ری
یاشار باصری ازغندی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور واحد مشهد
صادق حاجی نژاد - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران

روند رو به رشد شهرنشینی در دهه های اخیر، همگام با مهاجرت های شدید روستا- شهری و همزمان با سیر تحولات اقتصادی- اجتماعی و سیاسی، باعث ایجاد الگوی نامتوازن نظام شهری و تجمع و تمرکز جمعیت و فعالیت های مهم اقتصادی درچند قطب عمده حاکمیت پدیده ماکروسفالی بر نظام شهری ایران و شکل گیری آرایش فضایی ویژه ای پیدایش شبکه زنجیره ای در توزیع فضایی کشور گردیده است. این موضوع باعث گردید تا سیاست احداث شهرهای جدید در ایران با هدف کاهش فشارهای جمعیتی وارد شده به شهرهای بزرگ در اواخر دهه 0631 مطرح گردد و اجرا شود. اما تجربه ایجاد چنینشهرهایی در کشور، در حد انتظار موفقیت نداشته است. در این راستا، این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر عدم موفقیت شهرهای جدید در ایران بر اساس مروری بر ادبیات دانشگاهی آن در کشور و نیز تجربیات جهانی در رابطه با احداث شهرهای جدید میپردازد. الگوی به کار رفته در این پژوهش مروری- فرا تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات اسنادی- کتابخانه ای می باشد.بررسی ها نشان می دهد که عمده ترین دلائل عدم موفقیت این شهرها در جذب جمعیت را می توان نبود برنامه ای جامع برای انتقال صنایع از مادرشهرها به شهرهای جدید و خوابگاهی شدن آنها، نبود سیستم حمل و نقل عمومی کارآمد میان مادرشهر وشهر جدید، عدم قطعیت در پیش بینی تعداد و گروه بندی جمعیت، وضعیت اقتصاد و درآمد خانوارهای شهرهای جدید، ضعف در مکان یابی، عدم حمایت دولت و نهادهای ذی ربط، کندتر بودن روند افزایشی قیمت اراضی در شهرهای جدید نسبت به مادرشهرها، و نگرش صرفاً کالبدی در تهیه برنامه ها و عدم توجه به خواست و نیاز مردم توسط برنامه ریزان دانست.

شهرهای جدید، مادرشهر، تمرکززدایی، ایران