اسماء میرخطیب - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه حکیم سبزواری،
شهاب عباس زاده - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری،
مسیح الله معصومی - عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری،
اباصلت عسکری رابری - عضو هیئت علمی دانشگاه حکیم سبزواری،

فضا نقش مهمی در بازشناسی اشیاء و تعامل انسان با محیط پیرامون خود دارد. اگر فضا یک مفهوم پیچیده و مبهم است به این دلیل است که مسکن هم یک رویداد با لذات پیچیده می باشد. مسکن یعنی مجموعه ای از فضاهای نرم و سخت، عمومی وخصوصی، بسته و باز با کاربردهای گوناگون. مسکن و محیط های مسکونی دارای فضاهای مختلفی است که در سطوح مختلف چیدمان یافته و انسان ها باید با این فضاها ارتباط برقرار کنند، که گاه به آن احساس تعلق دارند و گاه از آن گریزانند. لذا با توجه به اینکه فضا، یکی از عوامل مؤثر دراحساس تعلق کاربران به فضاهای مسکونی می باشد، این مهم ضرورت انجام مطالعات گسترده درباب شناسایی در جهت بهبود عناصر فضایی در ابعاد کمی و کیفی کشور را می طلبد. لذا پژوهش حاضر یک پژوهش تحلیلی - توصیفی می باشد و جمع آوری داده ها از بین کتب و مقالات بوده است و هدف آن رسیدن به ساختار مشخصی از عناصر فضایی در مسکن برای طراحی مطلوب در جهت رسیدن به حستعلق می باشد. لذا پس از بررسی نظرات مختلف فلاسفه، اندیشمندان علوممختلف و معماران به تبعین دیاگرام کلی فضا پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که فضا پدیده ای فیزیکی، محصولی از فرایند اجتماعی و پدیده ای زاییده فکر می باشد که در فضای هستی موجبات حس تعلق انسان را فراهم می نماید. در مدل نهایی فضا باید از طریق تعریف به مکان تبدیل شود تا موجب حستعلق گردد. کالبد نیز با توجه به سه مؤلفه عملکردی، تجربی- زیباشناختی وزیست محیطی و مکان نیز با ابعاد شناختی، رفتاری و عاطفی است که موجب حس تعلق میشود. در نهایت مؤلفه های فضایی با تأثیرگذاری بر فعالیت ها و تعاملات اجتماعی و غنی سازی معانی و مفاهیم مکان بر حس تعلق به مکان استفاده کنندگان اثر می گذارد. نمودارهای پیشنهادی کاربردی بوده و می تواند راهبردی برای آگاهی طراحان در جهت طراحی مطلوب مسکن، نسبت به چگونگی تأثیر فضای معماری بر حستعلق استفاده کنندگان فراهم آورد.

هستی شناسی فضا، کالبد، مکان، حس تعلق، مسکن