فرناز سالکی - کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
ابراهیم امیری - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان

خشکسالی و تنش ناشی از آن مهم ترین و رایج ترین تنش های محیطی است که تولیدات کشاورزی را در جهان با محدودیت روبه رو ساخته است. در کشاورزی خشکی به وضعیتی اطلاق می شود که میزان و توزیع بارندگی در طی فصل رشد به اندازه ای ناچیز باشد که موجب کاهش عملکرد گیاه زراعی شود (Siani and Aspinall, 1981). در ایران، تنش خشکی به عنوان مهم ترین عامل محدود کننده تولیدات زراعی مطرح است. بخش زیادی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. در این مناطق، به علت کمبود منابع آب و در نتیجه بروز تنش برای گیاه، عملکرد گندم به شدت کاهش می یابد. درک تاثیر تنش خشکی و رژیم های دمایی بر عملکرد دانه، گامی موثر در توسعه ارقامی با عملکرد بالا و پایدار می باشد. با توجه به اینکه دستیابی به روش های رفع عوامل محدود کننده عملکرد نیاز به انجام آزمایش های زیاد و هزینه بر در مناطق مختلف دارد، یافتن راهی برای کاهش تعداد، زمان و هزینه انجام این آزمایش ها می تواند کمک بسیار موثری محسوب شود. امروزه انجام این مهم با شبیه سازی فرآیند تولید دانه و با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری مبتنی بر معادلات ریاضی و با در نظر گرفتن متغیرهای بسیار موثر بر عملکرد امکان پذیر شده است. مدل شکل ساده شده ای از یک سیستم، و شبیه سازی مطالعه رفتار سیستم به کمک مدل است. مدل های شبیه سازی گیاهان زراعی، ابزارهای سودمندی برای شناخت فرایندهای بیوفیزیکی حاکم بر سیستم خاک-گیاه- اتمسفر می باشند (Timsina and Hympherys, 2006). این مدل ها اثرات تغییرات آب و هوا، خصوصیات ژنوتیپ های گیاهی، ویژگی های خاک و عوامل مدیریتی را روی رشد گیاه شبیه سازی می نمایند.