دانیال قربانی - دانشجوی دکترای هواشناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
محمود رائینی - هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهدی نادی - هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

گرمای نابجا در زمستان سبب گل دهی در زمانی نامناسب می شود، سرمای دیرهنگام بهاره نیز می تواند برای شکوفه ها بسیار مهلک باشد. نیاز سرمایی در گیاهان چندساله مناطق معتدله سازوکار تکاملی است تا گیاه را در برابر این رویداد بیمه کند. گیاه برای گذر از سرمای زمستان در وضعیت خفتگی قرار می گیرد و با تجمیع مقدار خاصی از سرما این مرحله را پشت سر می گذارد و آماده گ لدهی می شود. اندازه سرما در گیاهان، گونه ها و رقم های مختلف، متفاوت است. تغییر اقلیم انسان برساخته که در اثر انتشار گازهای گلخانه ای رخ داده است سبب پدیده گرمایش جهانی شده است. ادامه روند گرمایش باعث بالا رفتن دما و احتمالا کاهش اندازه سرما مورد نیاز زمستانی می شود.این می تواند موجب گل دهی نابجا و کاهش محصول شود. در این پژوهش اندازه سرمایش کنونی و آتی مورد نیاز درختان در شمال شهرستان شاهرود استان سمنان بررسی شد. با استفاده از مدل SDSM و سناریوهای نماینده غلظت، دماهای بیشینه و کمینه ایستگاه هم دید شاهرود برای سال های 2006-2100 ساخته شد و با کمک مدل دو سینوسی این آمار به داده های ساعتی تبدیل شد. آن گاه با سه مدل سرمایی ساعات سرمایی، یوتای اصلاح شده و یوتای مثبت میانگین سرمای زمستانی برای سه سناریوی RCP2.6، RCP4.5، RCP8.5 و سه افق زمانی 2006-30، 2031-75 و 2076-2100 تولید و با آمار مشاهداتی 1966-95 مقایسه شد. در مدل ساعات سرمایی در همه سناریوها و همه بازه های زمانی مقدار ساعات سرمایی با کاهش روبرو شد اما در دو مدل دیگر واحد سرما در بازه 2006-30 افزایشی و پس از آن کاهشی بود. مطابق انتظار در سناریوی بدبینانه RCP8.5 کاهش چشم گیرتر بود.

مدل دو سینوسی، مدل سرمایش، خفتگی گیاهی، SDSM، RCP