نیلوفر آبسالان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
فرزانه دادگر - عضو هیئت علمی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

توسعه و هویت بخشی به سیما و منظر هر شهر، میتواند معماری و فضاهای بیرونی و درونی شهر را دچار تحول بنیادی کند. هویت بخشی بر پایه عناصر فرهنگی و اقلیمی و به دنبال آن استفاده از روش های جدید در کلیت یک شهر و یا یک بخش میتواند موجب تغییرات اساسی در ساختار رفتارهای اجتماعی و روانشناسی بشود. بنابراین با اجرای فضاسازی های شهری نه تنها به تفکرات جامعه هویتی جدید القا شده، بلکه در استقرار و تداوم جمعیت و برخوردهای اخلاقی و وابستگی به محدوده محیط زندگی کمک شایانی میشود. با این نگرش چگونه میتوان در یک خیابان یا یک محله فضاسازی نمود تا با حفظ جفرافیای و اقلیم شهری روند بهینه سازی اجتماعی و شهری دچار تحول بنیادی شود. در این پروژه پس از بازدید میدانی و بررسی ایرادات محدوده، و در کنار آن، بررسی معماری سنتی و رفتارهای فرهنگی و نیازهای اجتماعی این شهر، در راسته خیابان جانبازان زاهدان، به اجرای طرح و ایده های جدید پرداخته میشود و کالبد به دو جنبه فیزیکی (بیرونی) و اجتماعی (درونی) تقسیم میشود تا شهروند جزوی از فضای طراحی در نظر گرفته شود و با توجه به نیاز های بصری و اجتماعی او طراحی صورت پذیرد. کالبد فیزیکی در پاسخ به کالبد اجتماعی طراحی می شود، تا این سوال پیش آید که آیا یکپارچه دیدن و طراحی کردن کالبد فیزیکی و اجتماعی باعث هویت بخشی میشود و چه عناصری به هویت بخشی در راستای جانبازان در زاهدان کمک میکنند و پس از پیشنهاد ها جهت بهبود راسته به سوالات فوق پاسخ داده خواهد شد و طرحی پیشنهادی ارائه میشود. در نهایت میتوان گفت که مطالعات صورت گرفته نشان میدهد که توجه به معماری بناها بر پایه اصول اقلیمی، زیباشناختی، فرهنگی و اجتماعی در کنار هم میتواند برای افزایش ایجاد حس هویت بخشی به سیما و منظر شهری و کمک شایانی کنند.

هویت، سیمای شهری، منظر شهری، راستای جانبازان، زاهدان.