مهدی پناهی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب.

بهره وری از منابع آب و استفاده بهینه از آن در کشاورزی و ایجاد شرایط کشاورزی پایدار به دلیل کمبود منابع آب و اقلیم های خشک و نیمه خشک کشور عنایت و توجهی بیش از پیش را می طلبد . بررسی امکان کاهش آب مصرفی در کشت های رایج مناطق مختلف و همچنین بررسی امکان جایگزینی کشت های مشابه به منظور بالا بردن کارآیی مصرف آب(water use efficiency (WUE)) از اولویت های امور تحقیقات کشاورزی کشور می باشد . در این راستا تأثیر رژیم های مختلف آبیاری با توجه ویژه به کم آبیاری که در آن برنامه آبیاری بر اساس مقادیر متفاوت تب خیر تجمعی از تشت تبخیر تنظیم شده بود، در منطقه اردکان یزد طی سالهای 1379 تا 1380 مورد بررسی قرار گرفت . رژیم های آبیاری مختلف در قالب 8 تیمار بصورت زیر منظور گردید: تیمارهای I1 تا I4 به ترتیب آبیاری پس از 90، 120، 150 و 180 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر، تیمارهای I5 و I6 به ترتیب آبیاری پس از 150و 180 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر تا چین اول و از آن به بعد آبیاری پس از 120 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت، تیمارهای I7 و I8 آبیاری پس از 120 میلیمتر تبخیر تجمعی تا چین اول و ا زآن به بعد به ترتیب آبیاری پس از 150 و 180 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر منظور شد. بر اساس نتایج دو سال اجرای آزمایش، تیمار I4 به میزان 9/2 کیلوگرم علوفه تر به ازای هر متر مکعب آب خالص مصرفی دارای بالاترین کارآیی مصرف آب بود. میزان آب خالص آبیاری مصرف شده در این تیمار 6000 متر مکعب در هکتار بود. در مقابل تیمار I1 با مصرف 9500 متر مکعب آب خالص دارای پائین ترین کارآیی مصرف آب به میزان 6/8 کیلوگرم در متر مکعب علوفه تر بود. عملکرد علوفه تر و خشک تیمار I5 بترتیب 24/9 و 6/6 تن در هکتار در سال 1379 و 18/2 و 4/5 تن در هکتار در سال 1380 بود. میانگین کارائی مصرف آب این تیمار 8/9 کیلوگرم در متر مکعب و میزان مصرف آب آن حدود 7500 متر مکعب بود.

رژیم های آبیاری، ارزن علوفه ای، عملکرد، کارآیی مصرف آب