سیدعبدالمجید قاضی زاده هاشمی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، شیروان، ایران
احمد اصغرزاده - استادیار، گروه باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، شیروان، ایران
مریم تاتاری - استادیار، گروه باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، شیروان، ایران

بالنگو گیاهی یکساله متعلق به خانواده نعناعیان است. دانه این گیاه حاوی موسیلاژ و دارای خواص ضد نفخ، ضد تشنج و صرع، مقوی معده و مدر می باشد. این تحقیق به منظور بررسی اثر تراکم کاشت و مقدار سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی بالنگو (Lallemantia royleana) در شمال شرق ایران در شهرستان کلات نزدیکی شهر مشهد انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل فاصله کاشت (20، 30، 40 سانتی متر) و 4 سطح کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تراکم کاشت و کود نیتروژن تاثیر معنی داری بر تمام صفات مورد مطالعه بالنگو داشت. بیشترین تعداد شاخه فرعی (6/5 عدد) و وزن هزار دانه (23/1 گرم) در فاصله کشت 40 سانتی متر و کاربرد 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن ، بیشترین ارتفاع (3/28 سانتی متر) و تعداد دانه در بوته (5/125 عدد) در فاصله کشت 30 سانتی متر و کاربرد 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن ، بیشترین درصد و عملکرد روغن (07/7 درصد) در فاصله کشت 40 سانتی متر و کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن ، بیشترین درصد نیتروژن (88/2 درصد) ، فسفر (51/0 درصد) و پتاس (72/2 درصد) در فاصله کشت 40 سانتی متر و کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود ازت، بیشترین درصد اسانس (88/3%) در فاصله ردیف کاشت 30 سانتی متر و بدون کود نیتروژن و بیشترین عملکرد دانه و اسانس در فاصله کشت 40 سانتی متر و بدون کود نیتروژن مشاهده شد. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که بیشترین ترکیبات عمده اسانس به ترتیب گاما- ترپینن(23/27 درصد)، کومین الکل (75/25 درصد) و کومینیک آلدئید (72/21 درصد) در فاصله کشت 30 سانتی متر و کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن مشاهده شد. بر اساس نتایج این تحقیق تراکم کاشت و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه تاثیر گذار بود. با توجه به هدف تولید، فواصل کاشت 40 سانتی متر بدون دریافت کود نیتروژن بیشترین عملکرد دانه و اسانس را تولید نمود.

اسانس، بالنگو، کاشت، کود نیتروژن، موسیلاژ