اعظم صفری - کارشناس ارشد پترولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهرا
فریبرز مسعودی - عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

خصوصیات پتروگرافی دیوریت‏های دربرگیرنده کانسار معدن سنگ آهن چادرملو از جمله دانه‏بندی، فابریک، آلتراسیون، درزه‏‏ها و پرشدگی‏ها و کانی‏ها با خصوصیات فیزیکی-مقاومتی رابطه داشته ولی شدت تأثیرگذاری آنها متفاوت است. درزه‏های تکتونیکی در خواص فیزیکی-مقاومتی دیوریت‏ها نقش عمده‏ای داشته و گاهی باعث کاهش چشمگیر مقاومت و افزایش جذب آب و تخلخل شده است. دیوریت‏ها با بافت مشابه گرانولار و پیشرفت متفاوت آلتراسیون در پلاژیوکلازها و آمفیبول‏ها دیده می‏شود که نقش آلتراسیون در دیوریت‏های زیرسطحی‏ در تغییر پارامترهای دانسیته خشک و اشباع و مقاومت فشاری تک‏محوری کاملاً مشهود است. اما در پارامترهای جذب آب و تخلخل رابطه مستقیم یا معکوسی مشاهده نمی‏شود. این پارامترها بیشتر به شکاف‏های موجود بستگی دارد. دیوریت‏های با آلتراسیون کمتر از دانسیته خشک و اشباع بالاتری برخوردارند. پیشرفت آلتراسیون باعث کاهش دانسیته خشک و اشباع می‏شود، اما در نمونه‏های سطحی با جایگزینی اکسیدهای اپاک در درزه‏ها و حتی رخ کانی‏ها، باعث افزایش دانسیته و مقاومت سنگ شده است. بر اساس اختلاف عددی بین دانسیته خشک و اشباع در دیوریت‏های زیرسطحی می‏توان نتیجه‏گیری کرد که هرچه این مقدار افزایش داشته، جذب آب و تخلخل نیز افزایش دارد. با این وجود نمی‏توان گفت که این مقدار با افزایش دانسیته خشک و اشباع روند کاملاً کاهشی دارد. به‏طور کلی در صورت نادیده‏گرفتن تأثیر سایر عوامل، هرچه مقدار اختلاف عددی بین مقادیر دانسیته خشک و اشباع کمتر شده، مقاومت فشاری تک‏محوری افزایش یافته است. بررسی آماری نتایج آزمایش‏ها منجر به رابطه تجربیy = 0.4206x - 0.0845 با همگرایی R² = 0.9934 بین درصد جذب آب و تخلخل نمونه‏های دیوریت شد.

پتروگرافی؛ مقاومت فشاری تک محوری؛ دیوریت؛ خصوصیات فیزیکی-مقاومتی؛ کانسار آهن چادرملو