حمیدرضا رحمانی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان و دانشجوی مقط

مساله نگران کننده ناشی از مصرف کودهای فسفره وجود کادمیم و برخی فلزات سنگین دیگر نظیر نیکل، سرب وج ی وه می باشد . در سالیان اخی ر به دنبال تغ یی رات بنیادی در می زان مجاز کادمیم در مح یط زیست، تقاضا بر ای کودها ی فسفره عار ی از کادمیم ی ا با می زان کم افز ایش یافته است . بنابر گزارشها ی موجود تولی د کودهای فسفره در سال 1995 در سطح 40 کشور تا حدود 131 میلی ون تن بوده است ک ه با فرض مقدار متوسط ک ادمیم 20 میل یگرم در کیل وگرم، بالغ بر 2600 تن کادمیم تنها به اراضی کشاورزی تخلیه شده است. کادمیم عنصری است که برای انسان وگیاه ضروری نمی باشد و در زنجیره غذایی تجمع می یابد. این عنصر معمولا توسط ریشه گیاه جذب گردیده و با کندی خاصی وارد ساقه و برگها می شود و انتقال آن از برگها به میوه بسیار ناچیز می باشد . حد اکثر 0 میلی گرم در کیلو گرم گزارش شده و در هیچ یک از محصولات کشاورز ی نبای د ای ن / مجاز کادمیم در محصولات کشاورزی 1 مقدار بیشتر از حد مجاز باشد. در استرالیا حد مجاز غلظت کادمیم برای محصولات مختلف غذایی مشخص و برای س یب زمین ی 0/50 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای وزن تازه گزارش شده است. محدودیت میزان کادمیم در کشورهای اروپایی نیز اعمال م یشود . از گذشته تا چند سال اخیر در تجزیه کودهای فسفاته فقط به مقدار فسفر موجود در آن توجه شده ولی نظارتی بر نا خالصی های آن از جمله عناصر سنگین سرب و کادمیم نشده است. با مصرف بیش از حد کودهای فسفاته، سالانه مقاد یر قابل توجه ی از عنصر کادمیم و غلظتهایی از عناصر سرب، نیکل و کروم وارد خاکهای زراعی و باغی گردیده است. در چهار سال گذشته کنترل کیف ی کودهای فسفاته با همت موسسه تحقیقات خاک و آب مطرح و اجباری گردیده است. بطوریکه در حال حاضر در کلی ه کودها ی فسفاته وارداتی و سولفات روی داخل، غلظت این آلاینده ها کنترل و حد مجاز کادمیم حداکثر 25 میلی گرم در کیل وگرم تعیین شده است. با توجه به مصرف چندین دهه کودهای فسفاتی با غلظتهای غیر مجاز کادمیم و آلودگی خاکها در این مدت توجه و بررس ی خاکهای زراعی ضرورت حیاتی دارد. در نوشتار حاضر نتایج بررسیهای آنجام شده توسط نویسنده و سایر محققان در ارتباط با موضوع مقاله مورد بحث و تبادل نظر قرار میگیرد

کادمیم، حد مجاز، کود، آلاینده و فلزات سنگین