غلامرضا اسدشاه نقی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زمین شناسی اقتصادی دانشکده علوم زمین، دانشگاه ارومیه
فاطمه احمدی - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

خاک یکی از مهمترین اجزای لیتوسفر بوده و بهعنوان بخشی از اکوسیستم نقش بسیار مهمی در چرخه حیات ایفا می کند. هدف ازاین تحقیق، ارزیابی تاثیر فعالیت های معدنکاری بر آلودگی خاک و نحوه توزیع فلزات سنگین در محدوده ای از خاک های اطراف معدنشیندستان واقع در شهرستان طارم، استان زنجان است. در این راستا، 10 نمونه خاک از عمق سطحی (20 - 0 سانتیمتری) اطراف معدن به روشنمونه برداری تصادفی برداشت شد. نمونه های خاک منطقه پس از هضم با اسید نیتریک غلیظ (4 نرمال) توسط دستگاه پلاسمای جفت شدهالقایی (ICP-MS) برای تعیین غلظت فلزات سنگین (Zn, Pb, Ni, Cu, Cr, Cd, As) آنالیز شدند. نتایج نشان می دهند که متوسط غلظتفلزات روی (1124/4)، مس (1 / 343)، سرب (7 / 229)، آرسنیک (1 / 40)، کروم (3 / 28)، کادمیوم (1 / 27) و نیکل (6 / 14) برحسب میلی گرم برکیلوگرم در نمونه های خاک نسبت به استاندارد کیفیت منابع خاک ایران (به جز Ni و Pb) بسیار بیشتر است. نمونه خاک های مطالعه شده از نظرشاخص زمین انباشت تمامی فلزات به جز نیکل و سرب در محدوده شدیدا آلوده قرار دارند. بر اساس آنالیز مولفه های اصلی، منشا فلزات آرسنیک،کادمیوم، روی مشترک بوده و فلزات نیکل، کروم، سرب به دلیل رفتار ژئوشیمیایی مشابه منشا یکسانی دارند و فلز مس به تنهایی در دست هایجداگانه قرار دارد. نتایج نشان می دهند که فعالیت های معدنکاری و استخراج کانسنگ می تواند باعث افزایش غلظت فلزات سنگین و یادسترس پذیری آنها در محیط خاک و گیاه شود.

آلاینده های شیمیایی، شاخص زمین انباشت، آنالیز مولفه های اصلی