لیلی وکیلی* - کتابدار بیمارستان امام خمینی
محسن حاجی زین العابدینی - استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی جایگاه و نقش کتاب، کتابخانه های زندان و کتابدار در فیلم های سینمایی بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش های مروری با رویکرد میدانی انجام شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از پایگاه بین المللی آی ام دی بی سه فیلم شاخص (رستگاری در شاوشنگ، کتابخوان و کمپ ایکس ری) به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شدند و با نشانه شناسی و تحلیل محتوا به نقش کتاب، کتابخانه، کتابدار و به طورکلی مطالعه و ابزار های مطالعه پرداخته شد. یافته ها: داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که فیلم رستگاری در شاوشنگ ، به نقش یک زندانی بی گناه به عنوان یک کتابدار پیگیر و کوشا اشاره می کند که چگونه با سعی و تلاش فردی، کتابخانه مخروبه و غیرقابل استفاده زندان را به محیطی آموزشی و سودمند بدل می نماید. در فیلم کتابخوان کارگردان به رابطه یک نوجوان و یک زن میانسال با محوریت کتاب می پردازد و در ادامه به نقش آموزش در زندان، کتابخوانی و خودآموزی در زندان اشاره می کند.در فیلم کمپ ایکس ری کارگردان ماجرای یک زندانی و یک زندانبان در نقش یک کتابدار را به تصویر می کشد و تاثیر مطالعه و نوع توزیع کتاب برای زندانیان خاص در گوانتانامو و محدودیت ها را روایت می کند. نتیجه گیری: به نظر می رسد فعالان حوزه فیلم سازی توجه چندانی به نقش مطالعه و تاثیر کتابخانه های زندان در فیلم های سینمایی نداشته اند؛ اینکه تعداد انگشت شماری فیلم در ارتباط مستقیم با مقوله مطالعه در زندان ساخته شده است

کتاب, کتابدار, کتابخانه, فیلم, زندان