مسعود وحدت طلب - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
امید بداقلو - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
داوود آقازاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری اسلامی ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

زیبایی از جمله صفاتی است که هنر همواره در هر عصری به دنبال تحقق بخشی به آن بوده است. اما توجه به اصول زیبایی شناسیدر تمامی هنرها به یک میزان انجام نگرفته است. اصول و عناصری همچون ریتم ، که در خانه های تاریخی ادوار مختلف ، کمتر موردتوجه بوده و به ندرت در سیستم آموزشی به صورت محسوس دست به آموزش این قواعد و اصول زده شده است. معماری اسلامیایران نیز مستثنی از این موضوع نبوده و نیازمند باز تعریف عناصر زیبایی شناسی در آن می باشد تا بدین طریق علاوه بر پرداخت بهتعاریف و قواعد زیبایی به نحوه طراحی و ارزیابی این اصول از طریق سنجه ها و شاخص های آن در بازه های مختلف تاریخ معمارینیز توجهاتی صورت گیرد. با توجه به اهمیت یافتن اصول زیبایی شناسی در چند دهه اخیر و توجه بسیار به بررسی عناصر آن درمعماری در این پژوهش سعی بر آن شده است تا از طریق مطالعات کتابخانه ای و روش استدلال منطقی در راستای پاسخ به سوالاتچیستی ریتم ، چگونگی ارتباط آن در هنر ها و چگونگی نمود آن در خانه های تاریخی تبریز به بررسی تک عنصر ریتم در اصولزیبایی شناسی از طریق تطبیق آن در خانه های تاریخی تبریز پرداخته شود. نتایج حاصل از این تحقیق نشانگر آن بوده است کهریتم حاصل تسلسل ها ، تنش ها و جهش ها جهت پیوند گسستگی ها در مکان و زمان بوده و در تمامی هنرها این عنصر اغلب یابه صورت یکسان نمایان گشته و یا یک همپوشانی منطقی از آن ما بین هنر ها مشهود بوده است. اما انچه که مشخص است تغییرنوع کاربرد ریتم در بناهای مختلف تاریخی بر اساس مقتضای زمان و مکان بوده است و با گذر زمان شکلی ساده به خود گرفته کهاغلب در کنار سایر عناصر نمود پررنگ تری داشته است. در کل ریتم وسیله ای جهت تحقق اصل متوسط زیبایی شناختی در معماریو سایر هنرها بوده است.

ریتم ، تکرار ، زیبایی شناسی ، خانه های تاریخی ، تبریز