نجم الدین منصوریان - عضوهیات علمی مرکز تحققات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
حمید محمدی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

  با توجه به اهمیت زعفران و ارزش افزوده ایجاد شده و نیز ارزش صادراتی و ارزآوری آن این پژوهش انجام شده است. هدف این تحقیق محاسبه حاشیه بازار و در نهایت کارایی بازار زعفران در داخل کشور می باشد. روش جمع آوری داده ها بصورت پیمایشی و تکمیل پرسشنامه تولید کنندگان و تجار زعفران در سال 1392 بوده است. نتایج  نشان می دهد خدمات بازاریابی نظیر درجه بندی و  بسته بندی عمدتا در بازار عمده فروشی و صادر کننده ها انجام می شود و همچنین در سطح خرده فروشی نیز با توجه به سلیقه و سطح خرید مصرف کنندگان بسته بندی  انجام می گیرد. در این بازار، انواع خریداران (خرده فروش ،عمده فروش ، تعاونی ها، واسطه ها، مصرف کنندگان ، صادرکنندگان ،خریداران محلی) نقش عوامل بازار را تشکیل می دهند. زعفران اغلب بصورت نقدی خرید و فروش می شود. سهم تولیدکننده از قیمت نهایی زعفران حدود 65 درصد است. بیشترین هزینه بازاررسانی مربوط به سرمایه در گردش و هزینه محل کسب وکار است . کارایی کل بازارحدود 80 درصد  محاسبه شده است. بیشترین حاشیه کل بازار زعفران برای هرکیلوگرم بترتیب نوع و کیفیت آن برای زعفران ممتاز 13.3 میلیون ریال ،نگین 13میلیون ریال، ،سرگل 12.1میلیون ریال ،پوشال  11.4میلیون ریال و دسته حدود 9.3میلیون ریال برآورد شده است. بر اساس نتایج بدست آمده نوسان قیمت ها و همچنین  شفاف نبودن بازار مهمترین مشکلات تولید کنندگان در زمینه بازار زعفران است.پیشنهاد می شود برای افزایش سهم تولید کنندگان از قیمت نهایی محصول تا حد امکان فاصله تولید کنندگان تا صادر کنندگان با حذف واسطه های اضافی کاهش یابد و برای افزایش کیفیت زعفران تولیدی کلاسهای آموزشی و ترویجی برگزار گردد.

زعفران, بازاریابی, کارایی بازار, حاشیه بازار