علیرضا فلاح نصرت آباد
سعید رضاییان باجگیران
عبدالحسین ضیاییان
جلال قادری
کاظم خاوازی
فرهاد رجالی
مهدیه شمشیری پور

فسفر یکی از مهمترین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان به شمار می آید. یکی از روش های تامین فسفر مورد نیاز گیاهان بهره گیری از توان زیستی خاک و استفاده از قارچ های حل کننده فسفات می باشد. به منظور بررسی تاثیر گوگرد و مایه تلقیح باکتری های اکسید کننده گوگرد بر میزان جمعیت قارچ های حل کننده فسفات در خاکهای زیر کشت ذرت، گوگرد بنتونیت دار ساخته شده در پژوهشگاه صنعت نفت در 3 منطقه در استان های "خراسان رضوی، کرمانشاه و فارس" مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح گوگرد به همراه باکتری تیوباسیلوس (بدون مصرف گوگرد و تیوباسیلوس (S0)، مصرف 500 کیلوگرم گوگرد + 10 کیلوگرم تیوباسیلوس (S1)، 1000 کیلوگرم گوگرد + 20 کیلوگرم تیوباسیلوس (S2) و 2000 کیلوگرم گوگرد + 40 کیلوگرم تیوباسیلوس (S3) در هکتار) و سه سطح کود سوپر فسفات تریپل (بدون مصرف فسفر (P0)، مصرف 65 (P1) و 100 (P2) درصد فسفر بر اساس آزمون خاک) با سه تکرار انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که در استان کرمانشاه با افزایش مقدار گوگرد، جمعیت قارچ های حل کننده فسفات کاهش یافت. اما در استان خراسان رضوی افزایش گوگرد تا سطح S1 موجب افزایش جمعیت قارچ-های حل کننده فسفات شد، اگرچه با افزایش گوگرد به سطوح S2 و S3 شاخص مزبور نسبت به سطح S1 کاهش معنی داری را نشان داد.جمعیت قارچ های حل کننده فسفات، با افزایش فسفر، در استان کرمانشاه کاهش و در استان خراسان رضوی افزایش یافت، اما در استان فارس تغییرات معنی-داری مشاهده نگردید. در استان خراسان رضوی افزایش مقدار گوگرد تا سطح S1 موجب افزایش جمعیت قارچ های حل کننده فسفات شد، اگرچه با افزایش گوگرد به سطوح S2 و S3 شاخص مزبور نسبت به سطح S1 کاهش معنی داری را نشان داد. نتیجه کلی اینکه با توجه به اثرات کاهشی گوگرد بر جمعیت این قارچ ها بایستی از مصرف بیش از حد گوگرد خودداری نمود.واژه های کلیدی: قارچ های حل کننده فسفات، باکتری تیوباسیلوس، ذرت، گوگرد