حمید صادقی گرما رودی
حمید عبدالهی
افشین مایلی

با گسترش باغات به (quince: Cydonia oblonga) در سال های اخیر، بیماری های این محصول هم اهمیتی دو چندان یافته اند. بیماری پوسیدگی فیتوفترایی طوقه و ریشه در محصولات مهم دانه دار مثل سیب، گلابی و به مشترک بوده و بدلیل عدم اختصاص میزبانی بیمارگر، به راحتی در باغات مختلف گسترش می یابد. گونه Phytophthoracactorumبیمارگری است که در اکثر باغات یافت می شود و دامنه میزبانی گسترده ای از جمله دانه دارها، هسته دارها و توت فرنگی دارد. با توجه به گسترش خشکیدگی درختان به در کلکسیون ملی "به" در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمالشهر، این تحقیق انجام شد تا علاوه بر تعیین عامل بیماری، ژنوتیپ های امید بخش به را نسبت به این بیماری ارزیابی نماید. برای این منظور، نمونه های مختلف بیماری و نیز خاک پای طوقه و ریشه درختان به و سیب از ایستگاه های تحقیقات باغبانی کرج جمع آوری و بر روی محیط کشت نیمه اختصاصی حاوی کاربندازیم، پیماریسین و ریفامپیسین در پایه آرد ذرت آگار یا آب هویج آگار کشت گردیدند. برای جداسازی از خاک از تله (طعمه) های گیاهی استفاده شد. در نهایت سه جدایه P. cactorumاز بافت های گیاهی آلوده و خاک جدا شدند. تاکسون جدایه های فیتوفترا با استفاده از مشخصات فیزیولوژیکی و ریخت شناسی آنها تعیین شد. برای ارزیابی مقاومت 24 ژنوتیپ و رقم به، دو روش آزمایشگاهی و گلخانه ای به کار گرفته شدند. در روش آزمایشگاهی، شاخه بریده های "به" درون ظروف شیشه ای حاوی محیط کشت آب هویج آگار که با یک لایه هیف بیمارگر پوشیده شده بودند مایه زنی و توسعه نکروز روی آنها بعد از دو هفته اندازه گیری شد. شیشه های مربایی در اتاق رشد در دمای 25 درجه سانتی گراد در تاریکی قرار داشتند. نتایج این آزمون نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر سطوح مقاومت به بیماری با یکدیگر تفاوت معنی داری دارند. مقایسه میانگین ها با روش دانکن نشان داد که ژنوتیپ ASP2 حساس ترین و ژنوتیپ های PH2، Unk و خسرو به ترتیب مقاومت ترین ژنوتیپ ها می باشند. ژنوتیپ های یادشده که به صورت نهال های سه ساله روی پایه بذری به موجود هستند در دو مرحله در پاییز 1394 و بهار 1395 در شرایط طبیعی با بیمارگر فیتوفترا روی ساقه مایه زنی شده اند که هنوز علایم آن ظاهر نشده است.