سیروس محفوظی
امیر یزدان سپاس
میرسعید عابدی اسکویی
مسعود کامل
تقی بابایی
مهرداد چایچی
اشکبوس امینی

دستیابی به ارقام و لاین های جدید گندم نان که بتوانند در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی آخر فصل عملکرد بالا و پایداری تولید کنند از جایگاه ویژ ه ای در برنامه های اصلاحی برخوردار است. در این پروژه به منظور انتخاب و معرفی لاین های جدید با عملکرد بالا و سازگار با مناطق سرد دارای تنش خشکی آخر فصل، در سال زراعی اول (‮‭1389-90‬) دو سری آزمایشات الیت (1‭.ERWYT-D‬‮‭89‬ ‭No ‬و 2‭.ERWYT-D‬‮‭89‬ ‭NO) ‬به ترتیب با ‮‭20‬ و ‮‭18‬ ژنوتیپ گندم نان انتخاب شده از آزمایشات مقایسه عملکرد در شرایط تنش خشکی ، در کنار ارقام شاهد و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در 5 منطقه (همدان، زنجان، اراک، تبریز و کرج) کشت و ارزیابی شدند. بر اساس نتایج میانگین عملکرد دانه و صفات مهم زراعی و نتایج پایداری عملکرد به روش رتبه بندی ، تعداد 9 لاین در سال اول از ازمایش اول و تعداد 7 لاین برتر از آزمایش دوم انتخاب و در سال دوم ( ‮‭90-91‬) به همراه شاهدهای پیشگام، زارع و اروم در 4 ایستگاه تحقیقاتی (همدان، زنجان، تبریز و کرج) مجددا کشت و ارزیابی شدند. از روش ناپارامتری رتبه بندی عملکرد‭(R ‬و ‭SDR) ‬برای تجزیه پایداری استفاده شد. بر اساس نتایج عملکرد دانه، پایداری عملکرد و صفات زراعی مطلوب، لاینهای انتخاب شده در سال دوم با کد های C‮‭89‬D7، C‮‭89‬D‮‭10‬،C‮‭89‬D‮‭11‬،C‮‭89‬D‮‭15‬ و C‮‭89‬D‮‭17‬ جزو لاینهای پایدار و پرمحصول در شرایط تنش خشکی آخر فصل بودند. این لاین ها به دلیل دارا بودن عملکرد بالا، مقاومت به خواببدگی و زنگ زرد، و داشتن دیگر خصوصیات زرعی مطلوب برای کشت در ازمایشات تحقیقی-تطبیقی سال زراعی ‮‭91-92‬ انتخاب شدند. واژه های کلیدی: تنش خشکی ، گندم نان ، سازگاری عملکرد و مناطق سرد و خشک