علیرضا فلاح
محمود فرشپوررضایی
کاظم خاوازی
احمد اصغرزاده
هادی اسدی رحمانی
فرهاد رجالی
خدیجه اربابی
اکرم اوتادی
ویدا همتی

یکی از بحرانهای زیست محیطی، آلودگی منابع خاک و آب به آلاینده های نفتی میصباشد. در کشور ما ایران نیز به دلیل نفت خیز بودن و مصرف بالای مواد نفتی، احداث پالایشگاه ها و حفاری چاه ها، آلودگی به مواد نفتی یکی از معضلات اساسی محسوب می شود. مواد نفتی دربرگیرنده محدوده وسیعی از ترکیبات از قبیل هیدروکربنصهای ساده تا ترکیبات چند حلقوی میصباشد که اثرات جهشصزایی و سرطانزا بودن آنها مشخص شده است. برطرفصسازی آلایندهصهای نفتی به ویژه هیدروکربنصهای آروماتیک حلقوی به روشصهای زیستی و غیرزیستی (شیمیایی و فیزیکی) راهکاری برای مقابله با آلودگی محیط زیست است. در این میان روش زیست پالایی که روشی سازگار با محیط زیست بوده و از توان و پتانسیل میکروبی خاک و فرایندهای بیولوژیک برای برطرف سازی آلودگی نفتی استفاده می کند میصتواند امید بخش باشد. هدف از این تحقیق جداسازی، خالص سازی و شناسایی باکتریهای کارآمد موجود در خاکصهای آلوده به مواد نفتی منطقه بوشهر و بررسی کارآیی آنها در تجزیه زیستی مواد نفتی مختلف از قبیل گازوییل، فنانترن و تولوین بود. برای این منظور‮‭20‬ نمونه خاک از مناطق آلوده به مواد نفتی استان بوشهر جمعص آوری شد. در ابتدا با استفاده از کشتصهای غنیصسازی شده نزدیک به ‮‭60‬ جدایه در محیط حداقل با حذف منبع کربن و جایگزین نمودن گازوییل (2 درصد) به عنوان منبع کربن، جداسازی و خالص سازی شدند. در ادامه برای غربالگری جدایهصهای بدست آمده از محیط جامد حداقل بدون کربن در حضور فنانترن (‮‭500‬ ‭mg/l) ‬و تولوین (1 درصد) استفاده شد و میزان رشد باکتریها و افزایش قطر کلنی آنها اندازهصگیری شد، این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. بدین ترتیب حدود ‮‭19‬ جدایه برتر ‭(PDB‬1 تا ‭PDB‬‮‭19‬) انتخاب شدند. شناسایی باکتریها از طریق ‮‭16‬‭S rRNA ‬و از طریق کیت و برخی تست های بیوشیمیایی مشخص کرد که باکتریهای جداشده به ترتیب شامل ‭Stenotrophomonas maltophilia‬، ‭Ralstonia sp.‬، ‭Vibrio sp.‬، ‭Sphingobacterium sp.‬، ‭Zymomonas sp.‬، ‭Pseudomonas aeruginosa‬، ‭Paracoccus sp.‬، ‭Pantoea sp.‬، ‭Achromobacter xylosoxsidans‬، ‭Acinetobacter johnsonii‬، ‭Serratia odorifera‬، ‭Pseudomonas alcaligenes‬، ‭Enterobacter cloacae‬، ‭Pseudomonas stutzeri ‬و ‭Chryseobacterium sp. ‬بودند. کلمات کلیدی : زیست پالایی، خاکهای آلوده، فنانترن، تولوین، گازوییل،