ذوالفعلی فرجی - دانشجوی فوق لیسانس
حسینعلی علیخانی - عضو هیئت علمی گروه علوم خاک
غلامرضا ثواقبی - عضو هیئت علمی گروه علوم خاک
ناهید صالح راستین - عضو هیئت علمی گروه علوم خاک

از آنجاییکه مقدار مواد آلی در بیش از ٦٠ % خاکهای زیر کشت کشور کمتر از ١% و در بخش قابل توجهی از آنها کمتراز 0/5 درصد است، لازم است در راستای کشاورزی پایدار نسبت به تأمین سطح معقول این مواد در خاک جهت دستیابی به عملکرد بالقوه اقدام شود که بهترین روش و مؤثرترین کار در جهت نیل به این مقصود تولید و مصرف کودهای آلی از جمله ورمی کمپوست میباشد [ ١١ ]. استفاده از روش تولید ورمی کمپوست از دو جهت اهمیت دارد، نخست اینکه حجم زیادی از مواد زاید آلی با این روش بازیافت می شود و از نقطه نظر اقتصادی و محیط زیست مهم است. دوم اینکه استفاده از ورمی کمپوست تولید شده در اراضی کشاورزی سبب بهبود کیفیت خاک و رشد گیاهان میشود که صرفه اقتصادی فراوانی را می تواند بدنبال داشته باشد. ورمیکمپوست ماده ای با ساختمان مناسب شبیه پیت با تخلخل زیاد، تهویه، زهکشی و ظرفیت نگهداری آب بالا و همچنین وزن مخصوص ظاهری کم است [ ٦،٧،٨ ]. بیشترین پاسخ عملکرد، زمانی حاصل م یشود که ورمیکمپوست تنها درصد کمی ازکل حجم گلدان ها را تشکیل دهد و افزایش بیشتر ورمیکمپوست ممکن است با افزایش رشد همراه نباشد [ ٣] . میزان ترکیبات هوموسی در ورمی کمپوست ٤٠ الی ٦٠ درصد بیشتر از کمپوست است [ ٥]. کاهش زیست فراهمی( Bioavailibility ) فلزات سنگین و حضور ترکیبات شبه هورمونی که سرعت رشد گیاهان را افزایش می دهند از دیگر مزایای ورمی کمپوست بشمار می رود. با وجود اینکه مقدار کل برخی از فلزات سنگین مانند مس و روی در ورمیکمپوست در اثر خروج کربن در هنگام تجزیه مواد افزایش می یابد ولی زیست فراهمی آنها کاهش م ییابد [ ١٠ ]. ورمی کمپوست از لحاظ عناصر غذایی متعادل بوده و م یتواند به عنوان کود کامل بصورت گرانوله مصرف شود [ ١ ]. این پژوهش برای دستیابی به اهداف زیر انجام شد.( ١) بررسی اثر کمپوست و ورمیکمپوست های تولید شده بر عملکرد و سایر پاسخ های گیاه ذرت ٢) تعیین بهترین سطح اختلاط ورمیکمپوست با خاک جهت نیل به حداکثر رشد وعملکرد گیاه ذرت.