اصغر مصلح ارانی - استادیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد
حمید سودایی زاده - استادیار دانشکده منابع طبیعی - دانشگاه یزد

گلوکوزینولیت ها مجموعه ای از متابولیت های ثانویه هستند که دارای خصوصیات ضد سرطانی و ضد باکتریایی وضد قارچی هستند. این ماده همچنین در از بین بردن نماتد ها و آفات چند میزبانه نیز نقش مهمی در گیاهان ایفا می کند. گلوکوزینولیت ها در شصت خانواده گیاهی از جمله تعداد زیادی از گیاهان مصرفی انسان وجود دارند. تمام گونه های تیره شب بو قادر به سنتز گلوکوزینولیت هستند. شناسایی ارقامی که حاوی مقدار متناسبی از غلظت گلوکوزینولیت باشند می توانند به لحاظ کشاورزی حائز اهمیت باشند. جهت بررسی توزیع این ماده در ژنوتیپ های مختلف یک گیاه، گیاه رشادی که گیاهی است از تیره شب بو و حاوی گلوکوزینولیت برای این تحقیق انتخاب گردید. بذر گیاه رشادی در طبیعت جمع آوری شد. بذر های گیاهان اخیر در شرایط کنترل شده اتاق رشد رویانده شدند. برگ رزت های دو ماهه گییاهان جمع آوری شده عصاره گیری و سپس مقادیر کل گلوکوزینولیت توسط دستگاهHPLC-UV اندازه گیری و شناسایی شدند. نتایج تجزیه شیمیایی اکوتیپ های گیاه رشادی مقادیری متنوعی ( از کم تا زیاد) از گلوکوزینولیت را نشان داد. کمترین مقدار کل گلوکوزینولیت9/7میکرومول و بالاترین مقدار 53 میکرومول اندازه گیری شد. رسم منحنی فراوانی کل گلوکوزینولیت ها نشان داد که توزیع گلوکوزینولیت، توزیعی نرمال می باشد. نتایج این آزمایش نشان داد که گیاهان دارای مقادیر متفاوت از متابولیت های ثانویه بوده و می توان آنها را به گزینی نمود.