شهرام ریاحی نیا - دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمدرضا اصغری پور - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

شناسایی عوامل موثر بر تنوع میکروبی خاکها برای پیشبینی اثرات نحوه کاربری زمین بر تنوع اکوسیستمهای خشکی ضروری است. در این تحقیق اثرات نوع مدیریت زمین در سیستمهای رایج و ارگانیک (مزرعه فشرده، نیمهفشرده و مرتع) بر بیوماس میکروبی و تنوع میکروبی خاک بررسی شد. پاسخ تنفسی به ترکیبات آلی به خصوصی میتواند برای اندازهگیری تنوع میکروبی خاک استفاده شود. یکنواختی و غذای کاتابولیکی میکروارگانیزمها به عنوان شاخصی از تنوع میکروبی خاک اندازه- گیری کردید. در اینجا غنا تعداد سوبستراتهای استفاده شده بوسیله جامعه هتروتروفی است، در حالیکه یکنواختی هتروتروفی تغییرات در استفاده از سوبستراتهای به کار رفته شده میباشد. در مقایسه با سیستمهای کشاورزی رایج، خاک مرتع مواد آلی و بیوماس میکروبی بیشتری داشت. اما در بین سه نوع خاک بررسی شده، در سیستم فشرده تنفس پایه نسبت به دو سیستم دیگر بیشتر بود، که بیانگر حضور جامعه میکروبی کوچکتر اما فعالتر به لحاظ متابولیکی در این خاکهاست. تجزیه پروفیلهای پاسخ کاتابولیکی نشان داد که تفاوت زیادی در توانایی کاتابولیکی جوامع میکروبی خاک در استفادههای مختلف از زمین وجود دارد. مقایسه شاخصهای شانن و سیمپسون از روند مرتع > سیستم کم نهاده > سیستم پرنهاده تبعیت کرد، که گویای حداکثر تنوع در مرتع و حداقل تنوع در مزرعه پرنهاده است. این میتواند به تنوع در مواد آلی ورودی خاک در مرتع نسبت به مزرعه تک کشتی گندم نسبت داده شود. میشود نتیجه گرفت که کاربری زمین اثرات زیادی بر اندازه، فعالیت و تنوع جوامع میکروبی خاک دارد. این اثرات تا حد زیادی با کاهش در مقدار مواد آلی خاک مرتبط است. گرچه پیامدهایکاهش تنوع میکروبی خاک به خوبی روشن نیست، اما تنوع بالا میتواند انعطافپذیری خاکها در مقابل تنشها یا تخریبها را افزایش دهد.