خبات قادری - محقق موسسه تحقیقات مرکبات کشور
هرمز عبادی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات مرکبات کشور

محدودیت منابع آب، توزیع نامناسب مکانی و افزایش آن برای مصارف مختلف و نیز افزایش رقابت بین مصرف کنندگان باعث شده تا مسئله بهره برداری و مدیریت مصرف آن از اهمیت ویژ های برخوردار گردد. یکی از مسائل مهم در این رابطه، تعیین الگوی مناسب کشت با توجه به نیاز آبی محصولات زراعی است. بنابراین تعیین ، الگوی بهینه تولیدات زراعی است که از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این تحقیق از الگوهای برنا مه ریزی خطی 3 الگوی برنامه ریزی خطی تقریباً بهینه 4 و الگوی برنامه ریزی خطی فازی 5 استفاده شد. برای تعیین الگوی بهینه تولیدات زراعی در شهرستان جهرم بر اساس الگوهای مذکور، ابتدا درآمد ناخالص محصولات زراعی که شامل گندم، جو، ذرت دانه ای، ذرت علوفه ای، چغندر قند، گوجه فرنگی و پنبه بود، محاسبه شد. به منظور تعیین ترکیب بهینه فرض شد که آبیاری با راندمان 40 درصد و فقط 80 درصد آب مورد نیاز به محصولات فوق داده می شود. سپس الگوی بهینه زراعی در دو حالت بررسی گردید. حالت اول بر اساس متوسط مقدار آبی که بهر هبرداران در فصل زراعی به محصولات خود می دهند و در حالت دوم، این الگو بر اساس میزان آب مورد نیاز محصولات زراعی تعیین گردید. نتایج مطالعه نشان داد در حالتی که زراعین الگوی کشت را بر اساس آب مورد نیاز مصرفی انتخاب م یکنند بازده برنامهای افزایش قابل ملاحظ های دارد. همچنین مدل برنام هریزی خطی تقریباً بهینه و مدل برنامه ریزی خطی فازی از انعطاف پذیری بیشتری در رابطه با تعیین الگوی بهینه برخوردار هستند. همچنین در مدل برنامه ریزی خطی فازی که یود را هم در تابع هدف و هم در محدودیت ها می توان وارد کرد در مقایسه با مدل برنامه ریزی خطی معمولی و تقریباً بهینه از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.

مدیرت مصرف آب، الگوی بهینه، روش برنامهریزی ریاضی، جهرم