میترا عزتی - دکتری مدیریت آموزشی
نسرین جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی
علیرضا نظری - دانشجوی دکتری مهندسی صنایع

جهان امروز در حال ورود به اقتصاد دانش محور است. در این اقتصاد مدیریت دانش و سرمایه های فکری جزء مهم ترین دارایی های سازمانی محسوب می شوند و موفقیت سازمان ها عمدتا ریشه در قابلت های فکری آنها دارد. سرمایه فکری یعنی اطلاعات ذهنی، دانش، دارایی فکری و تجربه‌ای که برای ایجاد ارزش به کار می رود، تفاوت بین ارزش بازاری یک شرکت و هزینه جایگزینی داراییهای آن، مجموعه منحصربفردی از منابع مشهود و نامشهود سازمان، و قابلیت دانش برای تولید دارایی‌هایی که می تواند سود آور باشد سرمایه فکری یک عامل کلیدی برای نوآوری و مزیت رقابتی در اقتصاد مبتنی بر دانش امروزی است و مدیریت دانش به عنوان یک فعالیت اساسی برای اکتساب، رشد، حفظ سرمایه فکری در سازمانها در نظر گرفته می‌شود. استفاده درست از مدیریت دانش، اکتساب، رشد و حفظ سرمایه فکری را تضمین می‌کند. مدیریت دانش به فرایند شناسایی، انتخاب ، سازماندهی ،تلخیص و دسته بندی اطلاعات ضروری برای کسب و کار سازمان به گونه‌ای که عملکرد کارکنان و مزیت رقابتی سازمان را بهبود ببخشد. هدف از مدیریت دانش عبارت است از حداکثر سازی نرخ بازگشت سرمایه به سازمان. هم مدیریت دانش و هم مدیریت سرمایه فکری، جنبه‌های مختلفی از فعالیتهای سازمانی را دربرمی‌گیرند و هر دو شامل طیف وسیعی از فعالیتهای فکری در درون یک سازمان؛ از خلق دانش گرفته تا استفاده از دانش هستند ولی مدیریت سرمایه فکری در سطوح مدیریت عالی و استراتژیک یک سازمان در نظرگرفته می‌شود و مدیریت سرمایه فکری بیشتر بر روی خلق و استخراج ارزش تأکید دارد هدف مدیریت سرمایه فکری ، خلق و استفاده از سرمایه فکری و داراییها فکری برای بهبود تواناییها و قابلیتهای خلق ارزش یک شرکت در یک چشم‌انداز استراتژیک است ولی مدیریت دانش عمدتاً بر روی پیاده‌سازی عملیاتی وتاکتیکی فعالیتهای مرتبط با دانش در درون سازمان تأکید دارد و بیشتر درگیر جزئیات فعالیتهای مرتبط با دانش، برای تسهیل خلق، جمع‌آوری و انتقال و استفاده از دانش است. نکته مهم این است که این دو مفهوم اجزای سازنده یا بلوکهای ساختاری لازم برای مدیریت سازمان در هزاره جدید هستند و می‌بایستی برای حداکثر اثربخشی و به منظور تحقق اهداف ، با یکدیگر ادغام و یکپارچه شوند. از اینرو در این مقاله بطور اجمال به جایگاه، طبقه بندی اجزاء، روشهای اندازه گیری و مدیریت سرمایه فکری، و همچنین به سطوح، انواع، ابعاد، مدلها و ساختار و فرآیند، پیاده سازی مدیریت دانش اشاره شده است.

سرمایه فکری، مدیریت دانش، روشهای اندازه‌گیری،