محمد زمان نوری
محمد نوروزی
حسین رحیم سروش
مهرزاد الله قلی پور
علی متو
عیسی علی نژاد

استفاده از لاین های والدینی برنج هیبرید با خصوصیات زراعی وکیفی مطلوب جهت تولید ارقام مناسب هیبرید ضروری می باشد. مطالعه حاضر به منظور تهیه لاین های جدید با قابلیت دارا بودن صفات نگهدارنده نرعقیمی و اعاده کننده باروری اجرا گردید. طی سال های اجرای آزمایش، هرساله 3 والد دوره ای شامل ارقام فجر، شفق و طارم محلی به همراه ‮‭48‬ والد بخشنده موجود در بلوک والدین، در دو تاریخ در خزانه بذرپاشی و سپس در زمین اصلی نشاکاری شدند. در زمان گلدهی، بوته های منتخب مادری عقیم شده و با استفاده از دانه های گرده والد پدری گرده افشانی شدند. در سال های بعد از تلاقی نسل اول، تلاقی های برگشتی اول و دوم بین بوته های F1 با والد دوره ای انجام پذیرفت. ضمن اینکه هر ساله بوته های انتخاب شده بر اساس فنوتیپ ظاهری برای تلاقی برگشتی شناسایی شدند. در برنامه دورگ گیری ها، با هدف بهبود عملکرد و کیفیت از طریق تلاقی برگشتی و سپس انتخاب لاین ها در نسل های در حال تفکیک، تلاقی های متعددی انجام پذیرفت. بطور کلی در این تحقیق، ‮‭31‬ تلاقی نسل اول و ‮‭19‬ تلاقی برگشتی اول و دوم انجام شد که در تلاقی های برگشتی دوم از والد دوره ای فجر استفاده شد. رقم فجر یکی از ارقام پرمحصول با خصوصیات مطلوب مورفولوژیک و کیفیت پخت بوده که دارای خاصیت نگهدارنده نرعقیمی نیز می باشد. در پروژه حاضر این رقم در برنامه تلاقی برگشتی تا نسل دوم پیش رفته است که انتظار می رود با پیشبرد نسل های حاصل از این تلاقی ها بتوان لاین های نگهدارنده جدیدی با خصوصیات مطلوب زراعی و کیفی تولید نمود. واژه های کلیدی: برنج هیبرید، تلاقی برگشتی، والد دوره ای