هرمز منصوری
رامین علیوردی نسب
علی اکبر قره داغی
علیرضا صفاری
عباس ولایتی

هدف از انجام این تحقیق بررسی عملکرد تولید مثل و برآورد طول عمر تولیدی نژاد مونت بیلیارد در شرایط پرورشی ایران بود. بدین منظور رکوردهای تعداد‮‭3387‬ راس گاو متولد شده از سال ‮‭1368‬ تا ‮‭1383‬ در مجتمع بهکده رضوی مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه صفات طول عمر (فاصله بین تولد تا حذف دام) و طول عمر تولیدی (فاصله بین اولین زایش تا زمان حذف دام)، پس از حذف داده های ناقص، رکوردهای ‮‭404‬ راس دام که در فاصله سال های ‮‭1371‬ تا ‮‭1383‬ متولد شده بودند و اطلاعات مربوط به تولد، زایش ها و زمان و علت حذف آنها مشخص بود، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. و برای صفات تولیدمثلی رکوردهای تعداد ‮‭1344‬ زایش در بین سالهای ‮‭1373‬ تا ‮‭1384‬ قابل بررسی بود. نتایج این بررسی ها نشان داد : متوسط طول عمر گله مورد مطالعه ‮‭2105/2‬ روز، معادل ‮‭69/21‬ ماه یا ‮‭5/77‬ سال بود. میانگین برآورد شده طول عمر تولیدی دامهای حذف شده ‮‭1542‬ روز، معادل ‮‭50/69‬ ماه یا ‮‭4/22‬ سال بود و متوسط تعداد زایش دامهای حذف شده ‮‭4/01 2/34‬ زایش محاسبه گردید. بیشترین فراوانی علل حذف ناشی از فروش گاوهای ماده (‮‭47/52‬ درصد) بود که تولید شیر کم (‮‭12/38‬ درصد)، پیری (‮‭10/40‬ درصد)، لنگش (‮‭6/68‬ درصد) و باروری پایین (‮‭4/95‬ درصد) در رتبه های بعدی قرار داشتند. فراوانی حذف به علت صدمات فیزیکی، نقص تیپ و مشکلات دست و پا، تلف شدن ناگهانی دام ناشی از سخت زایی، بیماری های متابولیکی و عفونی و ورم پستان کمتر بود که مجموعا در یک دسته با فراوانی (‮‭18/07‬ درصد) گروه بندی شد. میانگین انحراف معیار فاصله دو زایش در دوره های شیر دهی اول دوم، سوم و چهارم و بالاتر به ترتیب‮‭366 39‬ ، ‮‭362 40‬ ، ‮‭357 33‬ و ‮‭361 39‬ روز بود. تعداد روزهای باز برای دوره های شیر دهی اول تا چهارم و بیشتر ‮‭84 39‬ ، ‮‭39‬ ،‮‭79 38 80‬ و ‮‭76 33‬ روز محاسبه گردید. میانگین انحراف معیار فاصله زایش تا اولین تلقیح نیز به ترتیب ‮‭53‬ ،‮‭27 69 25 71‬، ‮‭70‬ و ‮‭68 24‬ روز ، فاصله زایش تا بروز اولین تلقیح ‮‭24 66 25‬، ‮‭21‬ ، ‮‭61 22‬ و ‮‭59 20‬ روز بود. نرخ کلی باروری نیز به ترتیب برابر ‮‭87‬% ، ‮‭81‬% ، ،‮‭81‬ و %‮‭79‬ برآورد شد. بطورکلی می توان نتیجه گرفت که عملکرد باروری و ماندگاری گاوهای مونت بیلیارد در مقایسه با اطلاعات منتشر شده در مورد گاوهای هلشتاین و براون سویس در ایران مطلوب ارزیابی شده و تولید شیر کمتر در هر دوره شیردهی در مقایسه با نژاد هلشتاین می تواند با تعداد بیشتر دوره شیر دهی، قابل جبران باشد. کلید واژه : گاو مونت بیلیارد ماندگاری- طول عمر تولیدی صفات تولیدمثلی