ستار عزتی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده منابع طبیعی گروه جن
اکبر نجفی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس- دانشکده منابع طبیعی- گروه جنگلداری
وحید حسینی - استادیار دانشگاه کردستان- دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی- گروه جنگلدار

سطح وسیعی از عرصه های شمال ایران را جنگل پوشانده است. علارغم بهرهبرداری بی رویه از منایع طبیعی طی سالیان گذشته به ویژه در قرن بیستم موجب نابودی بسیاری از اکوسیستمهای آسیب پذیر دنیا شده است. هدف از این مطالعه بررسی میزان بازیابی خاک تخریب شده ده سال پس از عملیات چوبکشی زمینی میباشد. به این منظور پس از جنگل گردشی دقیق مسیر چوبکشی به طول تقریبا 1 کیلومتر که دارای دامنه متنوعی از شدت ترافیک و شیب طولی مسیر باشد در جنگل های حوزه نکاء چوب انتخاب گردید. برای بررسی تغییرات وزن مخصوص ظاهری و تراکم زادآوری مسیر چوبکشی از نقطه نظر ترافیکی به سه بخش ترافیک (کم، متوسط و شدید) تقسیم شد. در هر تیمار پنج پلات با ابعاد 10*4 پیاده شد. سپس به طور کاملا تصادفی سه پلات انتخاب شد. وزن مخصوص خاک با استفاده از استوانه فلزی گرفته شد. در هر پلات علاوه بر نمونههای خاک با استفاده از روش آمار برداری صد درصد تمام نهالهای موجود در آن شمارش گردید و قطر برابر یقه و نوع گونه به تفکیک ثبت گردید. برای ارزیابی عملیات بهرهبرداری جنگل وزن مخصوص ظاهری و تعداد نهالها در مسیر چوبکشی با ناحیه شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که وزن مخصوص ظاهری در ترافیک شدید، کم و متوسط به ترتیب 42 ، 13، 13% بیشتر از ناحیه شاهد بوده است. ده سال پس از عملیات بهره برداری وزن مخصوص ظاهری خاک نمیتواند کاهش یابد. نتایج تجزیه و تحلیل نهالهای موجود در مسیر چوبکشی نشان داد که بیشترین و کمترین تعداد تعداد نهال در مسیر چوبکشی کم ترافیک و ترافیک شدید به ترتیب 60 و 40 پایه بوده است. این مطالعه نشان داد که بیشترین گونه موجود در مسیر چوبکشی گونه راش Fagus orientalis بوده است. که به عنوان مقاومترین گونه نسبت به کوبیدگی به نسبت افرا و توسکا معرفی شد. نتایج مطالعه دائمی بودن مسیرهای چوبکشی را به منظور محدود کردن ترافیک چوبکشی در این مسیرها و کاهش حاصلخیزی جنگل را در درازمدت داد.

بهرهبرداری جنگل، چوبکشی زمینی، وزن مخصوص ظاهری، آمار برداری صد درصد