علی اسدی کنگرشاهی - عضو هیات علمی بخش خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
محمدجعفر ملکوتی - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و سرپرست موسسه تحقیقات خاک و

منگنز یکی از عناصر ضروری مورد نیاز گیاه می باشد که در فتوسنتز، سنتز پروتئین، کربوهیدرات، و چربیها نقش دارد و کمبود آن معمولا در اوایل فصل رشد گیاه ظاهر می شود (8). بنابراین روشی که بتواند وضعیت این عنصر را قبل از کشت ارزیابی و نیاز گیاه را به منگنز تعیین نماید، می تواندپایه و اساس توصیه کودی قرار گیرد.یکی از این روشها، آزمون خاک است. خاک های با pH بالا، خاک های آهکی و به ویژه خاک های با تهویه ضعیف و ماده آلی کم خاک های هستند که موجب کمبود منگنز در گیاه می گردند (9). گزارش های متعددی از تاثیر مثبت مصرف منگنز در رشد و عملکرد سویا توسط تعدادی از پژوهشگران درخاکهای مختلف ارائه شده است (1، 4، 5و 6) . فیض اله زاده و همکاران (1) حد بحرانی منگنز با عصاره گیر DTPA برای محصول سویا 5 میلی گرم درکیلوگرم برای خاک های آهکی جنوب تهران گزارش نمودند. نویدی وهمکاران (3) به نقل از یافته های سایر محققین بیان داشتند که حد بحرانی منگنز بستگی شدید به pH، درصد مواد آلی و میزان آهک خاک داشته، در حالی که در خاکهای اسیدی حد بحرانی آن، 2/5 میلی گرم در کیلوگرم می باشد، این حد تا 9/0 میلی گرم در کیلوگرم درخاکهای شدیدا آهکی افزایش می یابد. بنابراین برای اینکه نتایج آزمون خاک برای توصیه کودی مورد استفاده قرار گیرد بایستی مطالعات کالیبراسیون و همبستگی در سطح وسیع و در شرایط مزرعه ای انجام شود. بدین منظور آزمایش فوق برای بررسی نقش منگنز در عملکرد سویا و تعیین حد بحرانی و کالیبراسیون آن در منطقه شرق مازندران جهت دست یابی به مبنایی صحیح برای توصیه کودی در سالهای زراعی 79 و 1380 انجام شد.