امیرحسین ناظمی - دانشیارگروه مهندسی آبیاری دانشگاه تبریز
علی اصغر میرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشدآبیاری وزهکشی دانشگاه تبریز

مدل های زیادی برای توصیف و شبیه سازی جریان آب، انتقال املاح و گرما در محیط غیر اشباع وجود دارد که هرکدام دارای محاسن و معایب خاص خود میباشد. این مدلها توسط محققین گوناگون و به منظورهای مختلف تقسیم بندی و مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. در این مقاله بعضی از مدلهای مهم بررسی حرکت آب و املاح در خاک نظیر مدل تحلیلیSTANMOD) و مدلهای عددیHYDRUS-1D و LEACHM ،SWAP ،WAVE ، MACRO مرور و مزایا و معایب هر یک بحث و با یک نمونه حل تحلیلی در شرایط یکسان مقایسه شدهاند. مقایسه نتایج مدلهای عددی با حل تحلیلی نشان داد که همه مدلها رطوبت و مکش ماتریک را در شرایط ماندگار با دقت نسبتا قابل قبولی در یک خاک مطبق شبیهسازی نمودند. لیکن نتایج شبیهسازیها در شرایط غیر ماندگار به خوبی شرایط ماندگار نبود. اکثر مدلهاتبخیر واقعی از سطح خاک لخت را بیشتر یا کمتر برآورد نمودند. همه مدلهای عددی بجز مدلWAVEمنحنیرخنه را در مقایسه با مدل تحلیلی بطور قابل قبولی شبیه سازی نمودند. مدلWAVEنقطه اوج منحنی رخنه را کمتربرآورد نمود. اختلافات نتایج مدلهای فوق در روش حل عددی معادلات دیفرانسیلی حاکم و نحوه متوسطگیری ویژگیهای هیدرولیکی در روابط مربوطه مرتبط گردید