زهرا علی زاده جدا - دانشجوی دکترای تاریخ ایران اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری
احسان قدمی - کارشناس ارشد مهندسی معدن دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

ساسانیان پی در پی از اعراب شکست خوردند و در سال ۶۲۲ میلادی در نهاوند (دروازه ماد آتورپات) پیروزان سردار ایرانی بار دیگر با عرب ها مقابل شد. جنگی سخت رخ داد و ایرانیان شکست خوردند. آنگاه آذربایجان در برابر حمله اعراب بی دفاع گشت و اثری از لشکر شاهنشاهی باقی نماند. اعراب به آذربایجان نیز همانند دیگر نقاط ایران سرازیر شدند. به نظر می رسد در سده های یکم و دوم هجری تعدادشان در آذربایجان زیاد بوده است. کسروی این امر را به دو دلیل دانسته است؛ یکی این که مردمان آذربایجان بسیار پایداری کردند؛ به گونه ای که مسلمانان آذربایجان را به عنوان الاراضی المفتوحه عنوه (سرزمین های به زور گرفته شده) می شمردند که در فقه حکم خاص دارد و دوم سرسبزی این ایالت. از میان عشیرههای عرب که در سده های یکم و دوم هجری به آذربایجان وارد شدند، «بنوتغلب»، «یمانیان» و حمدانیان ثبت شده است.

تحلیل، تاریخ، آذربایجان ، اسلام