عبدالحمید شرافتی - مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
کاظم ارزانی - استاد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

جوانه‌های گل پسته روی شاخه‌های جانبی و انتهایی رشد سال جاری و میوه‌دهی روی شاخه‌های یک ساله انجام می‌شود. برای افزایش عملکرد و محصول انتخاب بهترین شاخه‌های بارده از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه بین اندازه و نوع شاخه با میوه‌دهی در سه رقم عباسعلی، اکبری و بادامی سفید فیض‌آباد در سال‌های باغی 1390 تا 1392 در کلکسیون ارقام پسته ایستگاه تحقیقات پسته فیض‌آباد خراسان رضوی و در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. روی هر درخت 10 شاخه اصلی انتخاب و روی آن‌ها طول و قطر وسط شاخه انتهایی و شاخه‌های جانبی و تعداد جوانه گل ثبت گردید. پس از برداشت میوه صفات مهمی از جمله تعداد پسته در خوشه، درصد پسته‌های پوک، تعداد دانه در اُونس و درصد مغز محاسبه و مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همبستگی منفی و معنی‌دار بین قطر شاخه انتهایی با تعداد میوه در خوشه (*67/0- = r)، بین تعداد جوانه گل ریزش کرده با وزن جوانه گل روی شاخه جانبی (*64/0- = r)، بین درصد میوه پوک با وزن جوانه گل روی شاخه انتهایی (*78/0- = r) و همچنین بین تعداد جوانه گل روی شاخه انتهایی و وزن خشک میوه (**84/0- = r) وجود داشت. همبستگی مثبت و معنی‌دار (*79/0 = r) بین طول شاخه جانبی با تعداد جوانه گل روی شاخه جانبی مشاهده شد. اثر سال بر تعداد و طول شاخه جانبی، قطر شاخه انتهایی، جوانه گل ریزش کرده در شاخه جانبی، وزن جوانه گل در شاخه انتهایی و جانبی و اُنس در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر و به منظور افزایش محصول باغ‌های پسته توصیه می‌شود ضمن توجه به کیفیت و اندازه شاخه‌ها در گل و میوه‌دهی، مدیریت لازم برای جلوگیری از رشد زیاد شاخه‌های انتهایی و همچنین ایجاد زمینه تحریک رشد شاخه‌های جانبی انجام شود.

پسته, شاخه جانبی, رشد شاخه, جوانه گل, درصد مغز