حسن ملکی لجایر - دانشگاه محقق اردبیلی
هدایت زکی زاده - دانشگاه گیلان
یوسف حمیداوغلی - دانشگاه گیلان
اسماعیل چمنی - دانشگاه محقق اردبیلی
محمد حسن بیگلوئی - دانشگاه گیلان

به‌منظور ارزیابی تحمل به یخ­زدگی گونه­های مختلف آویشن (Thymus spp.) دو آزمایش جداگانه در شرایط هوای آزاد و اتاقک انجماد در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. این آزمایش­ها به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح‌ کاملا تصادفی در شرایط اتاقک انجماد و فاکتوریل در قالب بلوک­های کامل تصادفی در شرایط هوای آزاد اجرا شد. فاکتور اول شامل دما (10-، 20- و 30- درجه سانتی‌گراد) در شرایط اتاقک انجماد و زمان نمونه­برداری (آخر خرداد، آخر آذر و آخر بهمن ماه) و فاکتور دوم گونه­های آویشن (Thymus kotschyanus Boiss. and Hohen، T. pubescence Boiss & Kotschy ex Celak ،Ronniger T. fedtschenkoi، T. daenensis Jalas،  T. vulgaris L.و L. T. sepyllum) بود. درصد زنده‌مانی در شرایط اتاقک انجماد یک ماه بعد از قرار گرفتن در گلخانه و در هوای آزاد در 15 فروردین هر سال اندازه‌گیری شد. در دمای 20- درجه سانتی‌گراد بیشترین درصد زنده‌مانی به ترتیب در گونه‌های T. vulgaris و T. sepyllum  و کمترین آن در گونه T. pubescence مشاهده شد، ولی در 10- و 30- درجه سانتی‌گراد و شرایط هوای آزاد اختلاف معنی­داری بین گونه­ها مشاهده نشد. همچنین گونه‌های T. kotschyanus، T. vulgaris و T. sepyllum میزان نشت الکترولیت کمتر و گونه‌های T. vulgaris و T. kotschyanus میزان کلروفیل و پرولین برگ بیشتری را در بین گونه­ها داشتند. از لحاظ فعالیت آنزیم­های سوپر اکسید دسموتاز و آسکوربات پراکسیداز تفاوت معنی­داری بین گونه­ها مشاهده نشد، درحالی­که بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز در گونه­های T. kotschyanus و T. sepyllum مشاهده شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان استنباط کرد که گونه‌های T. vulgaris، T. sepyllum و T. kotschyanus تحمل بیشتری نسبت به تنش یخ‌زدگی دارند.

آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان, پرولین, کلروفیل, نشت الکترولیت, گیاهان بومی