هدی اسکندری - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
علی اکبر احسانپور - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
نعیمه المنصور - گروه زیستشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه کویت، کویت

تنش شوری یکی از تنش‌های مخرب زیستی اثرگذار بر میزان اسمولیت‌های سازگار و الگوی پروتئینی است. در پژوهش حاضر اثر رزمارینیک اسید که نوعی آنتی‌اکسیدان است بر میزان وزن تر، گلایسین بتائین، کربوهیدرات، عناصر سدیم و پتاسیم، پروتئین کل و الگوی پروتئینی کالوس‌ها بررسی شد. بدین‌منظور، کالوس‌های سیب‌زمینی رقم وایت دزیره در تیمار رزمارینیک اسید (صفر تا 60 میلی‌گرم بر لیتر) و سدیم کلرید (صفر تا 120 میلی‌مولار) قرار گرفت. نتایج نشان دادند کالوس‌ها در تیمار رزمارینیک اسید و نمک، وزن تر وکربوهیدرات بیشتری نسبت به کالوس‌های قرارگرفته در تیمار نمک تنها داشتند. میزان گلایسین بتائین در حضور رزمارینیک اسید (20 میلی‌گرم بر لیتر) در تنش شوری متوسط (90 میلی‌مولار) به‌طور معنی‌داری نسبت به نمونه‌های رشدیافته در 90 میلی‌مولار نمک افزایش پیدا کرد؛ هرچند در شوری 90 و 120 میلی‌مولار به میزان معنی‌داری میزان عنصر سدیم افزایش و پتاسیم کاهش یافت، در حضور رزمارینیک اسید، میزان عنصر پتاسیم افزایش و عنصر سدیم کاهش یافت. میزان پروتئین نیز در حضور رزمارینیک اسید به‌طور معناداری افزایش پیدا کرد. بررسی الگوی پروتئینی اثر مثبت رزمارینیک اسید را بر ایجاد دو پروتئین جدید در محدودة 50 کیلودالتون نشان داد و تغییر بیان پروتئین‌ها را در محدودة 16، 17 و 25 کیلودالتون تأیید کرد. به‌طورکلی، رزمارینیک اسید با افزایش تجمع پروتئین و کربوهیدرات محلول، کاهش میزان سدیم در سلول و تغییر الگوی پروتئینی، آثار فیزیولوژیک و بیوشیمیایی خود را بر سلول‌های کالوس سیب‌زمینی در تنش شوری نشان داد.

"تنش شوری", "رزمارینیک اسید", "سدیم و پتاسیم", "کربوهیدرات", "گلایسین بتائین"