احسان فیاضی - دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی معماری دانشگاه تهران
شاهین حیدری - استادیار دانشکده معماری ،عضو هیئت علمی پردیس هنرهای زیبا
پریا پورمحمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحق
مریم خبازی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحق

با توجه به تراکم بالا و کمبود فضاهای باز شهری در شهرهای مدرن امروز، در طراحی فضاهای شهری می بایست فضاهایی با عنوان ذخیره و با هدف امکان بخشیدن به برگزاری فعالیت های گوناگون موقتی در نظر گرفته شود. فعالیت هایی که از نظر زمانی می توانند به صورت فصلی، هفته ای و یا روزانه رخ دهند، نمایشگاه ها، بازارچه ها، نمایش های خیابانی، بازارهای روزانه (مانند جمعه بازار) مثال هایی از این نوع فعالیت ها می باشند. فضاهای ذخیره امروزی به نوعی تاویل و تفسیری مدرن از فضاهای شهری چندعملکردی قدیم هستند. برگزاری فعالیت های موقت در فضاهای ذخیره نیاز به پوشش دارد که این پوشش ها بسته به نوع فعالیت های جاری، فصل برگزاری، مدت زمان برگزاری و عوامل متعدد دیگر می تواند متفاوت باشد. خلق چنین فضا هایی در واقع مبتنی بر برقراری تعاملی پویا میان سازه، معماری و محیط شهری می باشد.برخی از فضاهای شهری گذشته ایران چند عملکردی بوده و می توانستند فعالیت های گوناگون را به صورت دائم و یا موقت در خود جای دهند برای مثال میدان نقش جهان اصفهان در عین حال که یک میدان حکومتی بود محلی برای برگزاری جشن ها، عزاداری ها، سرگرمی ها (مانند مسابقات چوگان) و همچنین مبادلات تجاری بود. اما شهرهای مهم ایران امروز فاقد چنین فضاهای شهری چند عملکردی هستند. باید توجه کرد که امروز هم نیاز به فضاهای چندعملکردی از بین نرفته است و می بایست با توجه به شرایط و امکانات امروز تعریف جدیدی از این فضاها ارائه گردد.در این مقاله پس از بررسی ویژگی های کالبدی فضاهای موقت شهری و ارائه ی پیشینه ی چنین سازه هایی در ایران، نمونه هایی از فضا های موفق شهری آورده شده است و هر یک از این سازه ها بر اساس ویژگی های معمارانه و فضایی تحلیل شده اند. این سازه با توجه سیاست تمرکززدایی امکانات، قابلیت بالایی برای حمل و نقل از شهری به شهر دیگر و برپایی در نقاط مختلف کشور را دارد. در ادامه بر هم کنش محیط شهری وطراحی معماری سازه های موقت در فضاهای ذخیره شهری را مورد مطالعه قرار می دهیم. نتایج حاصل از این مطالعه به صورت دستور العملی تهیه می گردد، که می تواند راهگشا برای طراحی های فضاهای دارای عملکرد موقت در فضاهای ذخیره شهری باشد.

سازه های نوین، فضاهای شهری، فضاهای ذخیره شهری، سازه های موقتی