هدی جواهری بارفروشی - استادیار،بخش تحقیقات مدیریت پرورش دام و طیور، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور
حسن صادقی پناه - استادیار،بخش تحقیقات مدیریت پرورش دام و طیور، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور
نادر اسدزاده - استادیار،بخش تحقیقات مدیریت پرورش دام و طیور، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور
نادر پاپی - استادیار،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم دامی ایران، کرج
فضل الله موسوی پور - کارشناس،آزمایشگاه شیر، آزمایشگاه مرکزی، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

اثر مصرف جیره­های حاوی منابع مختلف چربی بر تولید و ترکیب شیر و ریختشناسی غده پستان ۴۰ راس بز سانن شکم اول از دو ماه آخر آبستنی تا ۱۲ هفته پس از زایش، موردمطالعه قرار گرفت. بزها براساس میانگین وزن زنده اولیه به چهار گروه ۱۰ راسی تقسیم و به یکی از چهار جیره­ آزمایشی اختصاص یافتند. جیره­ها شامل جیره بدون چربی، جیره حاوی چربی اشباع، جیره حاوی دانه سویا و جیره حاوی دانه بزرک بودند. نتایج این مطالعه نشان داد در کل دوره، تولید شیر در بزهای تغذیهشده با جیره حاوی دانه بزرک بیشتر از بزهای تغذیهشده با جیره بدون چربی یا حاوی چربی اشباع بود (۰/۰۵>P). میانگین تولید شیر روزانه در بزهای تغذیهشده با جیره حاوی دانه بزرک در هفته­های اول، دوم، سوم، پنجم، دهم و دوازدهم شیردهی نسبت به بزهای تغذیهشده با جیره بدون چربی یا حاوی چربی اشباع بالاتر بود (۰/۰۵>P). درصد پروتئین، لاکتوز، مواد جامد بدون چربی و مواد جامد شیر در بزهای تغذیهشده با جیره بدون چربی بالاتر از سایر گروه­ها بود (۰/۰۵>P). درصد نسبت چربی به پروتئین در بزهای تغذیهشده با جیره حاوی چربی­های غیراشباع بالاتر از سایر گروه­ها بود (۰/۰۵>P). مصرف جیره حاوی چربی­های غیراشباع موجب بهبود در حجم، محیط و اندازه­ کارتیه­های پستان شد (۰/۰۵>P). در مجموع، استفاده از مکمل­های چربی غنی از اسیدهای چرب غیراشباع مانند دانه سویا یا دانه بزرک در جیره پیش از زایش و اوایل شیردهی، عملکرد شیردهی را در بزهای سانن شکم اول بهبود می­بخشد.

آبستنی, بز سانن, ریخت شناسی پستان, عملکرد شیردهی, مکملهای چربی