یعقوب دین پژوه - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز
سعید جهانبخش-اصل - استاد گروه آب و هواشناسی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
لیلا موسوی جهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز

یکی از مدلهای تخمین ET۰ که مورد قبول همهی هیدرولوژیستها و اقلیم شناسان میباشد، مدل فائو پنمنـ مانتیس (FAO۵۶PM) است. این مدل، علیرغم تخمین دقیق ET۰ در اقلیمهای مختلف، محدودیتهایی دارد. از جمله این محدودیتها نیاز به دادههای متنوع هواشناسی از جمله تابش آفتاب، ساعات آفتابی، دمای هوا، رطوبت نسبی، دمای نقطه شبنم، سرعت باد و فشار بخار واقعی است. متاسفانه همهی این پارامترهای در جمیع موارد در دسترس نیستند. بنابراین، هدف اصلی این مطالعه یافتن روشی ساده جهت تخمین ET۰ با دادههای کم هواشناسی و دقت کافی در حوضهی دریاچهی ارومیه میباشد. برای این کار از مدلهای هارگریوز، کیمبرلی پنمن، پریستلی تایلور و مدلهای رگرسیونی خطی و غیرخطی استفاده شد. ارزیابی مدلها با سه معیار ضریب تعیین (R۲)،جذر میانگین مربعات خطا) (RMSE و میانگین خطای مطلق ) MAE ( به انجام رسید. نتایج نشان داد که میانه مقادیر R۲ مدل کیمبرلی- پنمن بیش از ۹۸۶/۰ به دست آمده است. در حالی که میانههای مقادیر R۲ برای مدلهای PT و HG بترتیب معادل ۹۰۲/۰ و ۴/۰ بهدست آمد. در مدل HGمیانه مقادیر RMSE حدود ۹/۰ (میلیمتر بر روز) بود این رقم برای مدلهای KPM و PT به ترتیب، حدود۳/۱ و ۱/۲ (میلیمتر بر روز) بود. میانه آماره MAE ایستگاههای منتخب، برای مدل KPM از ۱ (میلیمتر بر روز) نیز کمتر بود. این رقم در مورد مدل HG حدود ۷/۰ (میلیمتر بر روز) و برای مدل PT بیشتر از ۵/۱ (میلیمتر بر روز) بود. بنابراین، با توجه به معیار MAE نیز مدل HG مناسبتر از مدلهای دیگر تشخیص داده شد. مدل رگرسیون خطی با ۲ متغیر (Tmax, Wind) دارای میانه مقادیر R۲ معادل ۸۴/۰ در بین سایر مدلها مناسبتر و دقیقتر میباشد.

حوضه دریاچه ارومیه, فراسنج هواشناسی, کیمبرلی پنمن, پریستلی تایلور, هارگریوز