اکبر عابدی - استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
رضا حیدری - دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه مونیخ، آلمان
صلاح سلیمی - دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشگاه تهران

در طی بررسی که در سال ۱۳۸۶ انجام گرفت، چندین محوطه شاخص اوروکی در حوضه زاب کوچک در شهرستان سردشت در شمال غرب ایران شناسایی و معرفی گردید. ازجمله این محوطهها، محوطه شاخص تپه بادامیار ربط با سفالهای شاخص لبه واریخته اوروکی است که جز اولین محوطههای شناساییشده اوروکی در شمال غرب ایران به شمار میآید. علاوه بر تپه ربط محوطههای تپه باغی، تپه ولیو، تپه ملایوسف، تپه لاوین و گومان نیز دارای آثار شاخص اوروکی در حوضه زاب کوچک بودند که زمینه را جهت مطالعه وقفه فرهنگی هزارساله موجود مابین حسنلو دوره VIIIA (پیزدلی) و VIIC (کورا – ارس) در جنوب دریاچه ارومیه را فراهم نمودند که جز یکی از مبهمترین دورههای شمال غرب ایران به شمار میآید. این آثار عمدتا متعلق به دوره اوروک میانی و جدید هستند که بازه زمانی نیمه هزاره چهارم ق.م. (۳۶۰۰/۳۵۰۰ ق.م.) تا اواخر هزاره چهارم ق.م. (۳۱۰۰ ق.م) را در برمیگیرند. این آثار علاوه بر روشن ساختن بخشی از جدول گاهنگاری جنوب دریاچه ارومیه زمینه را جهت مطالعه روابط فرامنطقه­ای موجود مابین جنوب و شمال بینالنهرین با منطقه حوضه دریاچه ارومیه فراهم ساخت. در این نوشتار سعی بر این خواهد بود تا با معرفی محوطههای شاخص اوروکی شمال غرب ایران به یافتههای شاخص اوروکی محوطه تپه بادامیار ربط پرداخته شود. همچنین این مقاله سعی در روشن ساختن جایگاه فرهنگ اوروک در جدول گاهنگاری جنوب دریاچه ارومیه و ارتباطات فرامنطقه­ای با مناطق همجوار را دارد.

اوروک, حوضه زاب کوچک, حسنلو VIIIA (پیزدلی) / VIIC (کورا – ارس), شمال غرب ایران