عبدالرضا نادری فر - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
مهدی شریفیان - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
محمد ابراهیم مالمیر - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
اسماعیل شفق - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

در این پژوهش، اثرپذیری یکی از شعرای عهد صفویه، یعنی نصیرای همدانی از فرهنگ و ادبیات عربی در قالب ادبیات تطبیقی مورد بررسی قرار می گیرد. شاعر و نویسنده ای که از انواع علوم و فنون روزگار خویش بهره‎مند بود. علاوه بر دیوان شعر، رساله ها، دیباچه ها، رقعه ها و نامه هایی از او به جا مانده است که گویای مهارت و توانایی­اش در زمینه نظم و نثر است. نتیجه تحقیق که به روش اسنادی و کتابخانه­ای صورت گرفته گویای آن است که نصیرا از ادب و فرهنگ عربی، قرآن و احادیث معصومین یا به صورت آشکار و به صورت تلمیح، اقتباس و حل تاثیر پذیرفته و یا توارد که مضامین او با شاعران و نویسندگان عرب شباهت یافته است. بسیاری از مضمون‎های فکری و مفاهیم حکمی وی چون مدح، عشق، فخر، باده‎سرایی و شکواییه‎، با شاعران و سخن‎سنجان مشهور عرب چون متنبی، ابن فارض، ابن رومی شباهت دارد و قابل مقایسه است و در این میان، متنبی در موضوعات مدح، بیان مسائل حکمی و شکواییه‎ و ابن فارض نیز در عشق و مسائل مربوط به آن بیشترین تاثیر را بر نصیرا گذاشته‎اند.

ادبیات تطبیقی, نصیرای همدانی, فرهنگ و ادب عربی, سبک هندی, عهد صفویه