مریم محمدی - دانشگاه هرمزگان، بندر عباس ، ایران
مهدی محمد مهدیزاده - دانشگاه هرمزگان،گروه علوم غیر زیستی جوی و اقیانوسی، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
افشین محسنی آراسته - گروه فیزیک دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران

مطالعه انتشار صوت و عوامل موثر در اختلال آن، به علت کاربردهای روزافزون صوت در علوم مختلف ضروری به نظر می رسد. یکی از عوامل محیطی موثر بر تغییر سرعت صوت، تغییر سرعت و جهت جریان است. تقریبا در تمام طول سال جریان ترموهالاین از روی بستر کم عمق خلیج فارس وارد دریای عمان می شود و به مناطق عمیق تر نفوذ می کند و باعث نوساناتی در دما و شوری (چگالی) و درنتیجه وارونگی سرعت صوت می شود. بنابراین تغییرات متفاوتی در مشخصه های صوتی در دریای عمان از تنگه هرمز تا نزدیک اقیانوس هند ایجاد می شود. در این تحقیق به منظور ارزیابی اثر تغییر سرعت و جهت جریان بر انتشار صوت از یک مدل ریاضی استفاده شده است. با ترکیب اثرات مکانیکی حرکت پیچک ها و انتشار صوت، یک رابطه ریاضی جدید برای انحراف سرعت صوت نسبت به زاویه در داخل بیچک به دست آمده است.با این رابطه میزان انحراف مسیر پرتوهای صوتی پس از عبور از پیچک میان مقیاس محاسبه شده است. برای سهولت، از دیگر عوامل محیطی موثر بر انتشار صوت ازجمله امواج داخلی چشم پوشی شده است. نتیجه محاسبات نشان می دهد که برحسب مکان ورود صوت به محدوده پیچک، مقدار انحراف با توجه به سرعت زاویه ای پیچک متفاوت است. همچنین در این تحقیق مقدار تغییرات اندازه سرعت صوت نسبت به زاویه انحراف برآورد شده است.

تغییر سرعت جریان, دما, شوری, سرعت صوت, دریای عمان