اشکبوس دهداری
عبدالمجید رضایی
مصطفی مبلی

این پژوهش به منظور ارزیابی ویژگی های زراعی ۱۹ توده بومی پیاز ایرانی و یک رقم خارجی، گروه بندی آنها و شناسایی عوامل پنهانی و غیرقابل اندازه گیری، در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، در سال ۱۳۷۷ اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس گویای وجود تنوع بسیار زیاد میان ژنوتیپ ها، از نظر تمام ویژگی های مورفولوژیک و زراعی بود. بیشترین ضریب تنوع ژنتیکی به وزن خشک بوته و کمترین آن به شمار روز تا سبز شدن تعلق داشت. وزن تر بوته، عملکرد ۳۰ بوته و عملکرد کل نیز دارای ضرایب تنوع ژنتیکی گسترده ای بود. قابلیت توارث عمومی صفات بسیار زیاد بود. ژنوتیپ ها بر پایه تجزیه خوشه ای و نمودار پراکنش ژنوتیپ ها برحسب دو متغیر متعارف اول، در چهار گروه با ویژگی های زراعی متفاوت قرار گرفتند. تجزیه متغیرهای متعارف بر پایه ۹ صفت زراعی، سه متغیر را معرفی نمود که ۹/۹۹ درصد از تنوع کل بین داده ها را توجیه نمودند. تجزیه به مولفه های اصلی، چهار مولفه را مشخص کرد که ۳/۸۷ درصد از تنوع داده ها را تبیین کردند. تجزیه به عامل ها، سه عامل پنهانی را شناسایی کرد که ۵/۹۵ درصد تنوع کل را تبیین نمودند. عامل های اول و دوم به ترتیب مربوط به سازگاری و انتقال مواد فتوسنتزی بودند، و در عامل سوم ارتفاع، قطر و وزن غده به طور مثبت و حساسیت به فوزاریوم به شکل منفی بار بیشتری داشتند.

Cluster analysis, Canonical discriminant analysis, Factor analysis, Principal component analysis, Genetic variation., تجزیه خوشه ای، تجزیه عاملها، تجزیه متغیرهای متعارف ، تجزیه مولفه های اصلی، تنوع ژنتیکی