زهرا کیخا - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
اسماعیل سیفی - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
فریال وارسته - استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
عظیم قاسم نژاد - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

این تحقیق به منظور بررسی اختلاف محصولات بهاره و تابستانه در سه ژنوتیپ انجیر گلبهار، کمال آباد و رضوان ۴۱ در استان گلستان انجام شد. نمونه ها از دو نوع محصول مختلف از درختان سالم برداشت و صفات ریخت شناختی و فیتوشیمیایی در آن ها براساس دسکریپتور مخصوص انجیر و روش های استاندارد اندازه گیری گردید. تجزیه ی واریانس نشان داد که ژنوتیپ و نوع میوه دارای اثرات متقابل معنی دار بر طول، قطر و شکل میوه، طول دم، گردن و طول بخش گوشتی میوه بودند، اما اثر آن ها بر قطر روزن معنی دار نبود. نتایج نشان داد که میوه های تابستانه از میوه های بهاره کوچک تر بودند و طول و قطر آن ها و هم چنین طول دم، گردن و طول بخش گوشتی میوه در اکثر ارقام کم تر بود. فارغ از نوع ژنوتیپ، قطر روزن در میوه های بهاره بیش تر از میوه های تابستانه بود. طبق نتایج بدست آمده ژنوتیپ و نوع میوه دارای اثرات متقابل معنی دار بر مقادیر فلاونوئیدها و آنتوسیانین میوه بودند، اما این اثر بر مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و مقدار فنل کل معنی دار نبود. میوه های تابستانه مقادیر بیش تری از مواد جامد محلول و اسیدیته اما مقدار کم تری ترکیبات فنلی داشند. ژنوتیپ کمال آباد دارای مواد جامد محلول و اسیدیته بیش تری در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها بود. در ژنوتیپ گلبهار، میوه های بهاره آنتوسیانین کم تری داشتند، اما در سایر ژنوتیپ ها آنتوسیانین بیش تری نسبت به میوه های تابستانه را دارا بودند. در مقابل، در تمام ژنوتیپ های مورد مطالعه، میوه های بهاره از ترکیبات فلاونوئیدی بیش تری برخوردار بودند.

آنتوسیانین, شکل میوه, صفات ریخت شناختی, فلاونویید, فنول