محمود عاشوری - کارشناس ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد
محمود شرفی - دانشجوی دکتری، دانشگاه فردوسی مشهد
اسدالله محبوبی - دانشیار، گروه زمین شناسی دانشگاه فردوسی مشهد
سید رضا موسوی حرمی - استاد، گروه زمین شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

        سازند آیتامیر (آلبین- سنومانین) در حوضه رسوبی کپه داغ در شمال خاوری ایران گسترش دارد. این سازند عمدتا از ماسه سنگ، شیل، سیلتستون و چند افق کربناته تشکیل شده است. در رسوبات سیلیسی آواری سازند آیتامیر، کاهش محسوسی در میزان آشفتگی زیستی در طبقات گلی در مقایسه با طبقات ماسه سنگی مشاهده می شود. بر اساس مطالعه اثرفسیل های این سازند، تعداد نه اثر فسیلی شامل Thalassinoides suevicus ، Thalassinoides isp. (اثر رخساره گلوسی فانجیتس)، Ophiomorpha nodosa ، Palaeophycus tubularis و Skolithos isp. (اثر رخساره اسکولایتوس) و Thalassinoides isp. ، Planolites isp. ، Chondrites isp. ، Cylindrichnous concentricus ، Teichichnus isp. ، Palaeophycus tubularis و Ophiomorpha nodosa (اثر رخساره کروزیانا) در لایه های ماسه سنگ، سیلتستونی و کربناته تشخیص داده شدند. اثر رخساره اسکولایتوس در شرایط با انرژی بالاتر نسبت به اثر رخساره گلوسی فانجیتس و اثر رخساره کروزیانا تشکیل شده است. اثر رخساره اسکولایتوس با تنوع کم اثر فسیل ها و حضور اسکولایتوس و افیومورفاهای عمودی تا مایل با کف بستر ماسه ای با جورشدگی خوب همراه با طبقات مورب تراف و پشته ای نشانگر مجموعه محیط سدی با شرایط نسبتا پر انرژی است . در صورتیکه اثر رخساره کروزیانا و اثر رخساره گلوسی فانجیتس با تنوع بیشتر اثر فسیل ها عمدتا افقی تا کمی مایل و کف بستر ماسه ای با جورشدگی متوسط و ضعیف در شرایط کم انرژی تر در محدوده حاشیه ساحلی ( Shoreface ) تشکیل گردیده است. شواهد رسوبی و مطالعه اثر رخساره ها در توالی قائم حاکی از آن است که رسوبات ماسه سنگی بخش ابتدایی سازند آیتامیر در محیط سدی و رسوبات ماسه سنگی بخش های بالایی در محیط حاشیه ساحلی ته نشست پیدا کرده اند.   

واژه های کلیدی : آیتامیر, اثر رخساره, گلوسی فانجیتس, اسکولایتوس, کروزیانا