محمدهادی فلاحی
نگین داوری - گروه زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات فارس، ، شیراز، ایران.

شبکه­ی معنایی تعداد زیادی واژه را در شبکه­ای مرتبط به هم نمایش می­دهد. وجود شبکه­های معنایی در یک متن نشانگر انسجام آن متن و در نتیجه، خوانش و یادگیری بهتر آن است. هدف این پژوهش، بررسی شبکه­های معنایی، حوزه­های عینی و انتزاعی و روابط مفهومی در متون کتاب­های فارسی سه سال اول دوره­ی ابتدایی بود. پژوهش حاضر، پژوهشی توصیفی – تحلیلی از نوع کیفی است. نتایج به­دست آمده عبارتند از: واژه­های متون اغلب دروس یا با توجه به عنوان و یا بدون توجه به عنوان، دست­کم یک شبکه­ی معنایی قابل ترسیم داشتند. روابط مفهومی موجود در بین واژه­ها نیز عبارت بودند از: باهم­آیی، هم­معنایی، تقابل معنایی، شمول معنایی، جزء­واژگی و عضوواژگی. در میان این روابط، باهم­آیی بیشترین کاربرد و عضوواژگی کمترین کاربرد را داشتند. فراوانی حوزه­های عینی نیز از کتاب اول تا سوم به نصف کاهش یافت و حوزه­های انتزاعی نیز تقریبا بسامد یکسانی داشتند.

شبکه معنایی, حوزه معنایی, روابط مفهومی, کتاب فارسی, دوره ابتدایی