محمد حسین شمشیری - Vali-e-Asr University of Rafsanjan
واحد باقری - Vali-e-Asr University of Rafsanjan
حسین علایی - Vali-e-Asr University of Rafsanjan
حسن صالحی - Shiraz University

این آزمایش به منظور بررسی اثر سه ایزوله شناسایی شده از قارچ‎های ریشه ای آربسکولار بر رشد، فعالیت اسید فسفاتاز و ترکیبات فنلی (فنل، فلاونوئیدها و آنتوسیانین) گیاه آهار در شرایط تنش خشکی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو فاکتور) بر اساس طرح کاملا تصادفی با شش تکرار در سال ۱۳۹۶ و در گلخانه دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، طراحی شد. فاکتورها شامل پنج سطح قارچ ریشه آربسکولار (بدون مایکوریزا به عنوان شاهد، Rhizophagus irregularis، Rhizophagus intraradisces، Funneliformis mosseae و ترکیب سه ایزوله) و چهار سطح تنش خشکی (آبیاری بر اساس۱۰۰ درصد ظرفیت مزرعه به عنوان شاهد، ۸۰، ۶۰ و ۴۰ درصد ظرفیت مزرعه) بود. دانهال ها در مرحله چهار برگی به گلدان های پلاستیکی ۲/۱ کیلو گرمی انتقال داده شدند و بلافاصله با گونه های مایکوریزا تلقیح شدند. گیاهان به مدت ۵۰ روز با آب مقطر آبیاری شدند و پس از اطمینان از میزان آلودگی، چهار سطح تنش خشکی به مدت چهار هفته دریافت کردند. بر اساس نتایج به دست آمده، ویژگی های رویشی (تعداد برگ، قطر دمگل، طول گلبرگ، وزن خشک شاخساره و ریشه) با افزایش خشکی به طور معنی داری کاهش یافت. همچنین تنش خشکی موجب کاهش شاخص سبزینگی و ترکیبات فنلی شد. کاربرد مایکوریزا به طور چشمگیری رشد رویشی، فعالیت اسید فسفاتاز، شاخص سبزینگی و ترکیبات فنلی را در تنش خشکی بهبود بخشید به طوری که ایزوله های R. irregularis، R. intraradisces، F. mosseae و ترکیب آنها فعالیت اسید فسفاتاز ریشه را در سطح ۴۰ درصد ظرفیت مزرعه به ترتیب ۵۸، ۵۲، ۶۱، ۵۳ درصد نسبت به گیاهان فاقد مایکوریزا افزایش داد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان می دهد که تلقیح گیاه آهار با قارچ های مایکوریزا سبب افزایش مقاومت به خشکی در آنها می شود که حداقل بخشی از آن به افزایش در جذب برخی از یون های معدنی کم تحرک مانند فسفر مربوط است.  

Drought Stress, Mycorrhiza, Enzyme, Phosphorus, تنش خشکی, مایکوریزا, آنزیم, فسفر