آزیتا بلالی اسکویی - دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سام مرادزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

دین مبین اسلام از زمان شکل گیری خود باعث دگرگونی و تغییراتی در زمینه های مختلف معماری گردید. این تغییرات شامل بخش های مختلف، از جمله های تزئینات بنا نیز می شده است. با گذشت زمان و شکل گیری طرح های متعدد گره در بخش های مختلف ساختمانی و مصالح متعدد، عامل رنگ نیز جایگاه خود را یافت و در نهایت رنگ به عنصری جدایی ناپذیر در هنر گره سازی تبدیل گشت. در پژوهش پیش رو تلاش بر آن بوده تا گره را از زاویه نزدیک و از طریق عناصر هندسی سازنده آن، یعنی آلت های گره مورد بررسی قرار گیرد و رنگ در آلت های گره به تفصیل تحلیل گردد. بررسی رنگ هم بر اساس روانشناسی و هم کهن الگویی مورد بررسی قرار گرفته است. سوالات اصلی تحقیق به این نحو است که آلت های گره با چه مشخصه رنگی در کنار هم قرار گرفته اند و آیا می توان برای آن، الگوی همنشینی رنگ ارائه داد؟ برای نیل به این پرسش از مطالعات کتابخانه ای و اسناد و مدارک معماری و تاریخی در کنار استفاده از نرم افزارهای اتوکد و فتوشاپ استفاده شده تا الگوی رنگی آلت های گره معین گردد. پژوهش حاضر با رویکرد اکتشافی و با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که سه دسته اصلی گره ایرانی یعنی کند، تند و شل هر کدام دارای الگوی هندسی خاصی در همنشینی رنگ دارند و پس زمینه و روزمینه بودن هر آلت به تفکیک نوع گره، به عنوان یافته اصلی تحقیق تعیین گشته اند.

رنگ, همنشینی رنگ, گره سازی, کاشی کاری, الگوی هندسی