هادی کریمخانی - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
ماه نظری - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

ارزش هر داستان در پیوند بین دو رویه سطح و ساختار است. بنابراین، شناخت ساختار روایی داستان و توصیف و تشریح شخصیت ­های داستانی، یکی از مهم­ترین نکته­ ها در بحث از متون ادبی شناخته شده­ است. شخصیت از عناصر کلیدی هر روایت است با اعمال و گفتار خود نقش ­آفرینی می­ کند. گرماس، ازجمله صاحب­ نظرانی است که در بررسی شخصیت­ های داستان، الگوهای کنشی را طراحی کرده است. مقاله حاضر، به شیوه تحلیلی – توصیفی، به بررسی شخصیت در رمان «سلحشور» اثر عبدالحسین صنعتی­ زاده می­ پردازد. نتایج حاصل از بازتاب الگوی گرماس بر این اثر داستانی، حاکی از آن است که این الگوی کنشی کاملا در این رمان قابل تطبیق است. این رمان تاریخی دارای شخصیت­ های متعددی است که می­ توان آن­ها را طبق الگوی کنشی گرماس، با عناوین کنش یار، کنشگر، ضد کنشگر، کنش­گزار و کنش ­پذیر طبقه­ بندی کرد و هدف را مبنای این طبقه­ بندی قرار داد.

سلحشور, عبدالحسین صنعتی زاده, گرماس, الگوی کنشی, شخصیت