سیدداود محمدی - دانشیار زمین شناسی مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
سیدعدنان حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
حیدر فتحی - کارشناس ارشد مهندسی معدن، شرکت مهندسین مشاور راهبر سنا

مسئله ناپایداری شیب، که شامل شیبهای طبیعی و مصنوعی است، در ارتباط با ساخت و ساز پروژه های عمرانی و رفاهی بسیار حائز اهمیت است. این موضوع هنگامی اهمیت پیدا میکند که بحث خسارت جانی یا مالی افراد در میان باشد . شهرهایی که در حاشیه ارتفاعات هستند، روستاهای مستقر در دامنه کوه ها و دره های عمیق و خطوط حمل و نقل جادهای و ریلی در مناطق کوهستانی دارای پتانسیل ناپایداری شیب از جمله مناطقی میباشند که همواره جان افراد در آنها در معرض خطر است. ناپایداری شیب ها در مناطق کوهستانی به ویژه در نواحی لرزه خیز و یا در موقع بارندگی شدید و مداوم یک پدیده فراگیر است که همه ساله در مناطق مستعد لغزش در جهان، تلفات و خسارات فراوانی به بار می آورد در دامنه های پرشیب میزان خسارت ناشی از این پدیده طبیعی افزایش یافته و علاوه بر خسارات مالی، خسارات جانی زیادی را وارد می سازد. موضوع گسیختگی دامنه ها نیز همانند سایر پدیده های مخرب دیگر همچون زلزله، آتشفشان وغیره توجه انسان را به خود جلب کرده است، زیرا گسیختگی شیب یکی از عوامل تهدیدکننده جان و مال انسانها میباشد. به عنوان نمونه میتوان به چندین زمین لغزه و حرکت تودهای مهم در سطح جهان اشاره کرد . بزرگراه میاندوآب _ کرمانشاه قسمتی از محور ارتباطی غرب کشور است و در ۶۵ کیلومتری جنوب شهر سنندج قرار دارد. با توجه به تردد بالا در این مسیر و همچنین حجم بالای تردد کامیونها، این مسیر از جمله راه های مهم کشور محسوب میشود که با قطع دامنه ها و توده های سنگی، ترانشه هایی با شیب زیاد ایجاد نموده است. شیب زیاد ترانشه ها، وجود لایه بندی در سنگهای منطقه و همچنین وجود سیستم های درزه و شکستگی به دلیل فعالیتهای تکتونیکی منطقه، شرایط مناسبی را برای طیف وسیعی از ناپایداریها فراهم آورده است، به طوری که از آغاز این پروژه برخی از این شیب ها، ریزش و یا لغزش داشته اند. در این پژوهش با بررسی ها و پیمایش های صحرایی، نمونه برداری و درزه برداری، آزمایش های آزمایشگاهی و استفاده از نرم افزار Dips به تحلیل پایداری ترانشه های مسیر پرداخته شده است.

ناپایداری شیب، گسیختگی دامنه، زمین لغزه، تحلیل پایداری