مهدی خلیفه - کارشناس ارشد مهندسی عمران دانشگاه یسوج

یکی از عواملی که در نوع خود برای پایداری سد خاکی میتواند خطر آفرین باشد و بی توجهی به آن منجر بهآسیب دیدگی جدی سد خاکی میگردد وقوع پدیده تخلیه سریع مخزن است. این عامل با ایجاد پتانسیل لغزش در شیببالادست، زمینه ایجاد شکست در سدهای خاکی را فراهم میسازد. به منظور تحلیل پایداری سدهای خاکی در حالت تخلیهسریع آب در مخزن سد، سرعتهای متفاوتی برای تخلیه آب در مخزن سد در نظر گرفته شد و با استفاده از نرم افزار Seep/wوضعیت جریان در افت سریع آب از تراز نرمال به ترازهای مختلف پایینتر با هر کدام از این سرعت های تخلیه آب تحلیلگردید. سپس پایداری شیروانی سد خاکی توسط نرمافزار Slope/w در حالت تخلیه سریع با هر کدام از این سرعتها درترازهای مشخص تحلیل گردید و با این تحلیل ضریب اطمینان در حالت تخلیه سریع در سرعت های متفاوت و با روشهایمختلف ارزیابی ضریب اطمینان توسط یک سری جدول و نمودار مشخص شد. نتایجی که از نمودارهای تخلیه سریع گرفتهشد این است که هرچه سرعت تخلیه بیشتر شود ضرایب پایداری در روشهای مختلف کمتر می شود.روش معمولی در بدستآوردن ضریب اطمینان تبعیت نمی کند ولی در روشهای بیشاب اصلاح شده، مرگنسترن- پرایس و اسپنسر ضرایب اطمینانتقربیا یکسان است و هرچه سطح آب نسبت به تراز نرمال پایین تر بیاید ضریب اطمینان نیز کاهش می یابد ولی همین کهتراز آب به کف نزدیک میشد ضریب اطمینان دوباره افزایش می یابد. در پایان نتیجه گیری می شود که سرعت های ۱ متردر روز و ۲ متر در روز سرعت های مجاز برای تخلیه آب پشت سد از تراز ۶۳ تا تراز ۳۰ متر می باشند.

هیدرولیک جریان، پایداری شیب، سدهای خاکی، تخلیه سریع