الهام افشاری - کارشناس ارشد اصلاح نباتات، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز
غلامعلی رنجبر - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سیدکمال کاظمی تبار - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهرناز ریاست - مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
حسین کاظمی پشت مساری - عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

به منظور مطالعه پینه زایی، جنین زایی بدنی و باززایی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)، آزمایشی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال ۱۳۸۷ انجام شد. در این مطالعه از دو محیط کشت پایه MS و B۵، چهار ریزنمونه ساقه، برگچه حاوی دمبرگ، جنین و هیپوکوتیل و ۵ نوع هورمون شامل: ۲,۴-D (در سه سطح)، Kin (در چهار سطح)، NAA (در چهار سطح)، BAP (در چهار سطح) و IBA (در سه سطح) استفاده شد. نتایج نشان داد در بررسی اثر متقابل دو هورمون ۲,۴-D و Kin، محیط حاوی ۲ میلی گرم بر لیتر ۲,۴-D و ۵/۰ میلی گرم بر لیتر Kin، بهترین ترکیب هورمونی جهت القاء پینه در هر دو محیط کشت B۵ و MS است. بهترین ریزنمونه ها از نظر بیشترین وزن کالوس القایی در محیط MS، جنین و در محیط B۵، برگچه حاوی دمبرگ و جنین بود. در مطالعه جنین زایی بدنی، ترکیب هورمونی شامل ۵/۰ میلی گرم بر لیتر NAA و ۵/۲ میلی گرم بر لیتر BAP، با بالاترین درصد جنین زایی، به عنوان ترکیب برتر در هر دو محیط کشت شناخته شد. از بین ریزنمونه ها، ریزنمونه جنین، بیشترین میزان جنین زایی را نشان داد. باززایی از طریق جنین زایی بدنی و تنها در ریزنمونه جنین مشاهده شد. ترکیب هورمونی شامل ۵/۰ میلی گرم بر لیتر NAA و ۵/۱ میلی گرم بر لیتر BAP، بهترین ترکیب هورمونی جهت القاء اندام هوایی در هر دو محیط کشت بود. نتایج نشان داد که مناسبترین ترکیب هورمونی جهت القاء ریشه در محیط کشت MS، محیط حاوی ۱ میلی گرم بر لیتر هورمون IBA بود.

کشت بافت, پینه, جنین زایی بدنی, باززایی, شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)