علیرضا نوری یان - مربی گروه معماری، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی تهران- ایران

معماری ایرانی، بارها تحلیل و مورد بررسی قرار گرفته است اما پژوهشهای صورت گرفته در اغلبموارد فرآیند ایجاد این معماری را مبتنی بر مبانی فکری آن مشخص نمی سازند، اکثر دیدگاهها صرفاعناصر معماری را مورد توجه قرار می دهند.کنکاش در فرآیند تکوینی معماری ایرانی از مفهوم تا کالبد و توجه به اصل پایداری مفاهیم جوهریمستتر در هر پدیده، مجردترین و بی زمان ترین عناصر مفهومی که می تواند حداکثر الهام و کسب تجربه ازگذشتگان را فراهم آورد آشکار می سازد، شناسایی ابعاد مطالعاتی اصول و مبادی معماری ایرانی و نحوهاستخراج آن، بعنوان اولین گام در احیای هنر و معماری مبتنی بر سنت، مورد توجه قرار می گیرد که نتیجهآن، بررسی اصول و مبادی این معماری در سه بخش روح، زبان و ساختار می باشد.در این مقاله ساختار معماری ایرانی به عنوان کالبد آن مورد توجه قرارمی گیرد که به واسطه نفسهنر (زبان)، تحت تاثیر خود سامانی روح معماری است و با بیان رمزی حاصل از تعامل اصل شفافیت ورمزگان زبان، تعادل و وحدت را می جوید. ساختار معماری ایرانی که حاصل فرایند تجریدی زبانمعماری است از یک نظر شیوه اسکان را درراستای هدف تدوین شده، در قالب یک سیستم پایدار، دربطن شهرسازی معرفی می نماید و به ارائه یک مدل مکان پایدار می پردازد و از منظر دیگر سازمانفضایی را از طریق پیوستگی فضایی حاصل از سنتز نظم و راز شکل می دهد که نتیجه آن انکشاف فضاو تکامل این کشف فضایی در سه لایۀ داخلی (شفاف)، میانی (نیمه شفاف) و بیرونی می باشد که تعاملو نحوه ی ارتباط بین این لایه ها موجب می گردد تا ساختار معماری در بطن شهرسازی معنا پیدا کردهوبا پیوستگی فضایی حاصله موجب نمودار سازی وحدت در معماری و شهرسازی گردد.

شیوه اسکان، سازمان فضایی، مکان پایدار ، پویایی فضایی، تداوم فضایی