مجتبی دماوندی - دانشگاه سمنان

در لابلای متون عربی که در قرون نخستین اسلامی، ایرانیان نگاشته اند، عبارات و ابیاتی به فارسی دیده می شود که نکات ارزشمندی را در تاریخ زبان و ادبیات فارسی روشن می نماید. با بررسی این متون گاه ابیاتی به گنجینه کهن ادب فارسی افزوده می شود و گاه حوزه نفوذ فارسی دری در قرون نخستین، دقیق تر مشخص می گردد. بحث در تاریخ ادبیات فارسی بدون بررسی فارسی نگاشته های متون عربی چندان دقیق نخواهد بود. در این جستار، با نگاهی به برخی متون کهن عربی، فارسی نگاشته های کتاب آداب الفقراء نگاشته بابا جعفر ابهری بررسی میشود. تاریخ تالیف کتاب اواخر قرن چهارم یا اوایل قرن پنجم می باشد. بابا جعفر این اثر را در همدان نگاشته است و از نظر رواج نظم و نثر فارسی در حوزه عراق عجم، پیش از زمانی که در تاریخ ادبیات های فارسی از آن بحث می شود، بسیار در خور توجه و درنگ میباشد.

تاریخ ادبیات, فارسی نگاشته ها, متون عربی, آداب الفقراء