محمد کریم معتمد - دانشیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
صغری جوزائی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمد کاوسی کلاشمی - استادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

با توجه به اهمیت کلزا به­عنوان کشت دوم، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی شاخص­های مالی و متغیرهای اثرگذار بر پذیرش کشت کلزا به­عنوان کشت دوم در شالیزارهای استان گیلان در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ انجام شد. پژوهش از نوع علی- توصیفی بود و برای جمع­آوری داده­ها از پرسش­نامه محقق­ساخته استفاده شد. در مجموع ۱۵۰ کشاورز از سطح استان به­عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. روایی پرسش­نامه از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ ارزیابی شد و مقدار آن ۸۷/۰ به­دست آمد. نتایج ارزیابی شاخص­های مالی نشان داد که در شرایط حاضر، کشت کلزا از نظر مالی برای شالیکاران گیلانی از توجیه کم­تری برخوردار است. نتایج تحلیل رگرسیون به­منظور تعیین عوامل موثر بر پذیرش شالیکاران جهت کشت کلزا نشان داد که شرکت در کلاس­های ترویجی- آموزشی، متوسط درآمد کلزا، سن کشاورز و سابقه کشت کلزا در مجموع ۸۴ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کردند. بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، موانع و محدودیت­های کشت کلزا از دیدگاه شالیکاران استان گیلان در سه عامل، مشکلات مربوط به کاشت و داشت کلزا، مشکلات پس از برداشت کلزا و مشکلات مربوط به شرایط اقتصادی، اقلیمی، اراضی و بیمه­ای کشت کلزا دسته­بندی شدند. به­طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که با برگزاری کلاس­های ترویجی- آموزشی با کیفیت بیش­تر با توجه به نیاز کشاورزان، برقراری ارتباط موثر بین کنش­گران و تاسیس کارخانجات فرآوری کلزا احتمالا بتوان موانع پیش روی کشت کلزا به­عنوان محصول دوم در شالیزارهای استان گیلان را از بین برد.

پرسش نامه محقق ساخته, پژوهش علی- توصیفی, تحلیل عاملی اکتشافی, روایی و پایایی پرسشنامه